NOVI ZIMSKI SET by Aki Kaurismaki

1. Pošto je prvi put video čuvenu sliku iz 1871. godine, poznati škotski istoričar i esejista Tomas Karlajl prihvatio je da u sedećem položaju pozira za sličnu, portretnu kompoziciju, koja je nazvana 'Aranžman u sivom i crnom br. 2'. Zbog toga je izvorna slika po inerciji ponela naziv 'Aranžman u sivom i crnom br. 1'. Pod kojim imenom je remek-delo viktorijanske umetnosti 'Aranžman u sivom i crnom br. 1' daleko poznatije?

2. I danas luksuzne Barselona stolice projektovane su za odmor španskog kraljevskog para tokom njihove posete Nemačkom nacionalnom paviljonu na Svetskoj izložbi u Barseloni 1929. godine. Koji nemački arhitekta, poznat i po izrekama 'manje je više' i 'Bog je u detaljima', je dizajnirao Barselona stolicu?

3. Muzejsko ostrvo na reci Špreji u Berlinu ime je dobilo po kompleksu od pet svetski značajnih muzeja koji se na njemu nalaze. U okviru Neues Museum ili Novog muzeja nalazi se i Egipatski muzej, koji predstavlja jednu od najznačajnijih kolekcija staroegipatskih antikviteta u svetu. Po kojoj drugoj antičkoj državi s tla Male Azije se zove najveći muzej na ostrvu, u čije najpoznatije artefakte spadaju __________ oltar, Kapija boginje Ištar i Kapija tržnice u Miletu?

4. Pod kojim imenom je poznatiji satirični roman 'Metamorfoze' starorimskog pisca Apuleja, koji predstavlja jedini, u celosti sačuvani antički roman na latinskom? Delo je neposredno inspirisalo čuvenu pripovetku Franca Kafke 'Preobražaj', ali dok se kod Kafke Gregor Samsa pretvara u džinovsku bubu, Apulejev protagonista Lucije se preobražava u domaću životinju, po kojoj je sveti Avgustin romanu dao njegovo poznatije ime.

5. Ako su Napoleonova invazija na Rusiju i Hadži Muratova pobuna u Dagestanu Lava Tolstoja inspirisali da napiše klasike 'Rat i mir' i 'Hadži Murat', a Oktobarska revolucija Mihaila Šolohova da napiše roman-epopeju 'Tihi Don', ustanak kog kozačkog vođe protiv carske vlasti je Aleksandra Puškina nadahnuo da napiše istorijski roman 'Kapetanova kći'?

6. Kako se zvao engleski naučnik koji je dokazao postojanje izotopa i zajedno sa Ernestom Raderfordom došao do zaključka da se radioaktivnost javlja kao posledica raspada atomskih jezgara i prelaska jednih hemijskih elemenata u druge, za šta je dobio Nobelovu nagradu za hemiju 1921. godine?

7. Kako se zove najveća vrsta divljeg govečeta, poznatog i kao indijski bizon, poreklom iz Južne i Jugoistočne Azije, po kome je u tajlandskom jeziku nazvano energetsko piće Krating Daeng (crveni _______ ) od čijeg adaptiranog recepta je nastao Red Bull?

8. Merenja s početka '90-ih godina prošlog veka nedvosmisleno ukazuju na to da se širenje svemira ubrzava, a ne usporava kako se donedavno mislilo. Priroda sile koja stoji kao protivteža gravitaciji u procesu širenja svemira po ubrzanoj stopi još uvek je nerazjašnjena, ali nedokučiva sila u nauci je poznata pod nazivom koji je u stvari samo kodno ime za naše trenutno neznanje o njoj. Kako glasi taj naziv?

9. U genetici, organizmi, najčešće životinje, koji su stvoreni ukrštanjem dve ili više ćelija s istom DNK, dobijenih deobom jedne oplođene jajne ćelije (zigota), nazivaju se mozaici. Organizmi koji su sastavljeni od dve ili više ćelija s različitom DNK, dobijenih iz različitih zigota, nazivaju se po zloglasnoj, hibridnoj nemani iz grčke mitologije. Koji naziv dele takvi organizmi i  mitološko čudovište kome je glave došao junak Belerofont?

10. Svita Modesta Musorgskog 'Slike sa izložbe' duguje svoj postanak izložbi crteža i akvarela preminulog kompozitorovog prijatelja, arhitekte Viktora Hartmana, koja je na Musorgskog ostavila dubok utisak. Serija od osam slika kog engleskog slikara iz 18. veka je inspirisala Igora Stravinskog da napiše operu 'Život razvratnika' (The Rake's Progress), pošto ih je video na izložbi u Čikagu 1947. godine?

11. Koji višestruko nagrađivani, američki kantautor je karijeru započeo velikim hit singlom 'Piano man' 1973. godine i u pogledu izdavanja diskografije okončao je tačno 20 godina kasnije još većim hitom 'The River of Dreams', koji je u Gremi izboru za pesmu godine izgubio od evergrin balade Vitni Hjuston 'I Will Always Love You'?

12. 'The Supremes' je bila američka ženska vokalna grupa, koja je sa 12 No. 1 singlova na Billboard Hot 100 listi stekla reputaciju najuspešnije američke vokalne grupe u istoriji i sredinom 1960-ih predstavljala je ozbiljnu konkurenciju Bitlsima za najpopularniji bend na svetu. Kako se zvala najistaknutija članica ovog sastava po kojoj je grupa od 1967. godine nosila naziv '__________ & the Supremes', a posle napuštanja benda početkom 1970-ih imala je jednako uspešnu solo karijeru (po Ginisovoj knjizi rekorda iz 1993. godine bila je najuspešniji ženski izvođač svih vremena)?

13. Proslavljeni NBA košarkaš Tajson Čendler izjavio je jednom prilikom da su stvari po kojima će upamtiti Vlada Divca 'pušenje, piće i _________' (smoking, drinking and _________). Kako se u košarci naziva namerno, ali suptilno iznuđivanje faula uz teatralan pad i minimalni kontakt protivničkog igrača, za koje je Vlade Divac bio najveći majstor pod NBA obručima?

14. Oskarom nagrađena sportska drama Hjua Hadsona 'Vatrene kočije' iz 1981. godine zasnovana je na učešću dvojice britanskih atletičara, Erika Lidela i Harolda Abrahamsa, na kojim olimpijskim igrama, za koje je prvi put izbačen poznati slogan  Citius, Altius, Fortius (brže, više, jače)?

15.  Ko je uz Marata Safina jedini ruski teniser koji je držao poziciju broj 1 na ATP listi?

16. Ako je cvekla neizostavan sastojak u većini tradicionalnih recepata za istočnoslovensku čorbu boršč, koje povrće je osnovni sastojak ruske čorbice šči?

17. I on i njegovo otkriće iz 1933. godine postali su nadaleko poznati 1937. kada je u avanturističkoj potrazi za zlatom spektakularno sleteo na venecuelansku reku Karoni. Iste godine njegova koleginica nestala je bez traga iznad centralnog Pacifika prilikom leta oko sveta. Ko čini ovaj egzotični par?

18. FT1P (Fali ti jedan papir) je naša duhovita banalizacija zakonitosti po kojoj se, zbog progresivnog rasta državne birokratije, rad širi da ispuni vreme predviđeno za njegovo obavljanje. Drugim rečima, usled praznog hoda prevelikog broja državnih činovnika uvode se nove procedure kako bi se popunilo radno vreme. Po kom britanskom istoričaru se naziva univerzalni zakon rasta državne administracije nezavisno od obima posla?

19. Kako se zove najveće kontinentalno močvarno područje na svetu, skoro u celosti smešteno u brazilskoj saveznoj državi Mato Groso, koje se od 2000. godine nalazi na Uneskovoj listi Svetske prirodne baštine?

20. Po kom rimokatoličkom svecu se naziva festival koji se svake godine od 6. do 14. jula u ponoć održava u španskom gradu Pamploni i kruniše se višednevnim, tradicionalnim trkama s bikovima?

21. Koja država, iako 42. druga po površini u svetu, se prostire kroz rekordnih 12 vremenskih zona?

22. U kojem terminu se stiču bivši toponim najmnogoljudnije kineske pokrajine Guangdung, od kojeg potiče i sadašnji naziv njenog, kao i glavnog honkoškog dijalekta, i jedinica teritorijalne uprave formalno jedine evropske konfederacije?

23. Dramatičan poraz u odsudnoj bici u ratu s Gotima na čelu Fritigernom 378. godine odveo je rimskog cara Valensa i 2/3 njegove armije pravo u smrt i, prema jednom starijem gledištu, izmenio način ratovanja od pešadije ka konjici za narednih hiljadu godina. Bitka se smatra najvećim rimskim porazom od uništenja rimskih legija u Teutoburškoj šumi 9. godine u ratu s Germanima i po gubicima uporediva je jedino s Bitkom kod Kane u Drugom punskom ratu. Pod kojim imenom je poznata ova bitka, za koju je rimski istoričar Amijan Marcelin zapisao da je početak svih potonjih zala Rimskog carstva?

24. Omaleno baltičko vojvodstvo Kurland s kolonijom na ostrvu Tobago u drugoj polovini 17. veka bilo je drugi najmanji kolonizator neke američke teritorije. Koji ugledni viteški red je otprilike u istom periodu, nekih 14 godina pod svojom vlašću takođe držao četiri manja karipska ostrva i ostao zabeležen kao najmanji entitet koji je kolonizovao neki deo Amerike?

25. Kako se zvao španski konkistador i partner Franciska Pizara u prvim godinama osvajanja carstva Inka, koji se smatra prvim Evropljaninom koji je otkrio Čile?

26. Koja ekonomska škola iz Francuske, zasnovana na učenju da se izvori bogatstva i ekonomskog razvoja nalaze u poljoprivrednoj aktivnosti, i neposredna preteča klasične ekonomije Adama Smita je popularizovala devizu 'lese fer' (laissez-faire) ili 'ostavi da radi' kao prototip ideje slobodnog tržišta?

27. Koji film iz 1969. godine, snimljen na muziku čuvenog Mikisa Teodorakisa, je bio prvi film nominovan za Oskara i u kategoriji za najbolji film na stranom jeziku i u kategoriji za najbolji film?

28. Film 'Paranoja u Las Vegasu' (Fear and Loathing in Las Vegas) režirao je Teri Gilijam. Koji američki režiser potpisuje nezvaničnu 'paranoja trilogiju', koju čine filmovi 'Klut' (1971.), 'Ubice i svedoci' (The Parallax View, 1974.) i 'Svi predsednikovi ljudi' (1976.)?

29. Koja holivudska diva je glavnom ulogom u Hičkokovom filmu 'Sumnja' (1941.) postala jedini glumac koji je osvojio Oskara za ulogu u nekom Hičkokovom filmu i sa svojom sestrom bliznakinjom, Olivijom de Havilend, predstavlja jedini par blizanaca oskarovaca u istoriji?

30. Po kom piscu se naziva međunarodna nagrada, čiji je poslednji dobitnik austrijski pisac Peter Handke, koju od 2008. godine norveška vlada dodeljuje pojedincima, institucijama i organizacijama i koja sa budžetom od skoro 300 000 evra predstavlja jednu od najbogatijih nagrada na svetu?