NOVI SET autorskih pitanja Aleksandra Divovića

1. Kada je 1895. godine izložio dvadeset slika iz Ruanske serije u Diran-Riel galeriji, svaka se prodala za po 15 000 franaka, što je bila visoka cena na kojoj je autor insistirao. Njegov prijatelj Žorž Klemanso nazvao je seriju Révolution de cathedrales. Još dve velike serije stajale su pred umetnikom. Jedna je bila 'Temza', započeta 1900, u kojoj se do 1904. godine našlo više od sto platana. A onda, pošto se trajno nastanio u Živerniju 1900, serija slika vrta, na kojoj je radio sve do smrti 1926. godine. Koji plodni slikar potpisuje sva ova dela?

2. Kada su u 15. veku Rimljani kopali ispod Trajanovih kupatila nisu mogli da objasne poreklo podzemnih soba oslikanih u pompejskom stilu, koje su u stvari bile deo ostataka Neronove Zlatne kuće. Rafaelo je podražavao stil ovih 'pećinskih' zidova, gde su simetrično raspoređeni neobični oblici ljudi i životinja bili ispreplitani sa cvećem, vencima i geometrijskim šarama, kada je oslikavao vatikanske lođe. Kako je, po italijanskoj reči za pećinu, nazvan ovaj stil, koji se i danas koristi kao naziv za iskrivljene, preterane ili smešne oblike u slikarstvu ili skulpturi?

3. Želeo je da postane slikar, no kada je kritična Gertrude Štajn jednom prilikom pogledala njegov rad posavetovala ga je da se umesto toga pridruži porodičnom poslu u proizvodnji konca. Posle avanture po Obali Slonovače, gde je stečene veštine u lovu kasnije primenjivao u fotografisanju, početkom 1930-ih godina, od slikarstva pravi zaokret ka fotografiji i stiče epitet oca savremenog fotožurnalizma. Bio je pionir u korišćenju 35-milimetarskog formata i dao je ključni doprinos u razvoju stila 'ulične fotografije', koji će plodno uticati na generacije budućih umetnika. Kako se zvao čuveni francuski fotograf?

4. Sve do sredine 19. veka jedini izvor ovog dragocenog začina bio je indonežanski Banda arhipelag. Zbog navodnog kršenja holandskih propisa o monopolskom položaju u trgovini ovim začinom, vojne snage Holandske istočnoindijske kompanije su 1621. godine masakrirale lokalno stanovništvo, tako da ih je od prvobitnih 13 do 15 hiljada ostalo svega hiljadu. Među najvećim proizvođačima začina danas je Grenada, na čijoj zastavi ga možemo videti s leve strane. O kom začinu je reč?

5. Pošto je njegov suparnik, egipatski kralj Ptolomej VI, zabranio izvoz papirusa u maloazijski Pergam, kralj Eumenes II je po predanju izumeo novu tehniku čišćenja, rastezanja i glačanja ovčijih i kozijih koža, koja je omogućavala da se piše sa obe njihove strane. Pod kojim imenom je poznat ovaj pronalazak?

6. Vekovima je ovaj etiopski grad, kao važan komercijalni centar, trgovačkim rutama bio povezan sa ostatkom Etiopije, Rogom Afrike, Arabijskim poluostrvom i preko svojih luka sa spoljnim svetom. Prema Uneskovom opisu, sa 82 džamije, od kojih 3 datiraju iz 10. veka, i 102 svetilišta, smatra se četvrtim svetim gradom islama. Jedna od najstarijih sorti kafe arabike koja se i danas proizvodi, karakteristične po ukusu voćnog vina, potiče iz oblasti ovog grada i nosi ime po njemu. Koji grad je u pitanju?

7. Sastoji se od 12 dorskih stubova, po 6 sa obe strane, koji tako formiraju pet paralelnih hodnika. Kvadrigu na vrhu strukture, kojom upravlja rimska boginja Viktorija, Napoleon je nakon pobede nad Prusima 1806. godine skinuo i odneo u Pariz. Posle Napoleonovog poraza 1814. i pruske okupacije Pariza kvadriga je vraćena, a Viktorijin venac od hrastovog lišća ornamentisan je novim simbolom pruske moći, gvozdenim krstom. O kojoj poznatoj građevini je reč?

8. Rimokatolički crkveni red koji je osnovao sveti Bruno Kelnski 1084. godine poznatiji je pod imenom izvedenim iz planinskog venca u istočnoj Francuskoj, gde je podignut njihov prvi manastir. Revolucija i potezi kasnijih francuskih vlasti učinile su monaški život teškim, pa su članovi reda, kako bi preživeli, počeli da prodaju svoj tradicionalni liker, izrađen po originalnom tajnom receptu. Pod kojim imenom je poznat crkveni red svetog Bruna Kelnskog ili, alternativno, navedite ime njihovog likera?

9. U mnogim kontinentalnim državama Srednje Amerike glavni grad i sama država dele isto ime, a dobri primeri za to su Meksiko Siti u Meksiku, Gvatemala u Gvatemali i Panama u Panami. U jednoj od ovih država postoji grad sa istim imenom kao i matična država, i to je čak i njen najveći grad, ali ne i prestonica (bar ne više). Koja država ili grad je u pitanju?

10. Kako se zove planinski kompleks u južnoj Turskoj koji razdvaja mediteranski priobalni region na jugu zemlje od centralnog Anadolijskog platoa? Reke Tigar i Eufrat potiču iz ovih planina, a i model Fordovog automobila nosi isto ime.

11. Ime ovog kalifornijskog nacionalnog parka potiče od jedne vrste drveta, pretežno rasprostranjenog u pustinji Mohave, kome je ime nadenula grupa mormonskih doseljenika u 19. veku, jer ih je svojim jedinstvenim oblikom podsećalo na naslovnog junaka jedne starozavetne knjige, koji se molio s rukama podignutim ka nebu. Kako se zove kalifornijski nacionalni park koji deli ime s najuspešnijim i najprodavanijim albumom grupe U2?

12. Mada jedan od najvećih austrijskih kompozitora i poznati dirigent Njujorške filharmonije, bio je toliko sujeveran zbog činjenice da su Betoven, Šubert i Brukner preminuli pošto su napisali svoje devete simfonije da, veruje se, svom simfonijskom radu 'Pesme o zemlji', koji sledi nakon Osme simfonije, zato nije dao broj. Slučajno ili ne, smrt ga je stigla na pisanju Desete simfonije koja je ostala nedovršena. Kako se zvao ovaj kompozitor, čija se supruga kasnije udala za Valtera Gropijusa?

13. Ovaj istorijski posed pozajmio je svoje ime jednom značajnom delu Igora Stravinskog. Vlasnici imanja, bračni par Blis,  naručili su od Stravinskog da komponuje koncert za njihovu tridesetu godišnjicu braka 1938. godine. Rezultat je bio 'Koncert u Es duru' za kamerni orkestar, poznatiji kao '__________________'  koncert. U pozno leto 1944. godine na istoj adresi je održan međunarodni sastanak na kome su postavljeni temelji za stvaranje Ujedinjenih nacija. Koja adresa je u pitanju?

14. Album grupe Queen iz 1975. godine, na kom se nalazi i antologijska pesma 'Bohemian Rhapsody', nazvan je u čast filma braće Marks iz 1935. godine, prvog koji su snimili za MGM produkciju. Koje ime dele film i album?

15. Iako je Kšištof Kišlovski bio autor mnogih značajnih naslova, među kojima su 'Dvostruki život Veronike' i trilogija 'Tri boje', ovaj film bi mogao da bude njegov najdublji, najvišeslojniji i najsavršeniji rad. Originalno snimljeno za poljsku televiziju, ovo remek-delo u trajanju od 10 sati je kolekcija kratkih filmova, gde je svaki ambiciozno baziran na jednoj od deset božijih zapovesti i svaki je smešten u isti sumorni varšavski blok. Kako se zove ovaj epski film?

16. Arapska reč za mediteranski vetar široko korišćena je kao naziv za italijanske izviđačke avione tokom Drugog svetskog rata. Osnivač ovog japanskog filmskog studija, inače zaljubljenik u avione i Italiju, dao je isto ime studiju, sa željom da udahne novi vetar u animatorsku industriju svoje zemlje. Studio je takođe poznat po striktnoj politici neintervencije u svoje licencirane filmove, pa su tako na predlog 'Miramaxa' da izmene neke delove animiranog filma 'Princeza Mononoke' za američko tržište, odgovorili poslavši tradicionalni samurajski mač sa kratkom porukom - 'No cuts'. Kako se zove najpoznatiji japanski studio za filmsku animaciju?

17. Njegov otac, po nacionalnosti Srbin iz Crne Gore, bio je oficir Bele garde u Ruskom građanskom ratu, dok mu je majka bila Ruskinja francuskog porekla. On je bio istaknuti sovjetski vajar, učesnik Velikog otadžbinskog rata i nosilac najviših sovjetskih priznanja. Najpoznatiji radovi su mu skulptura 'Majka Otadžbina' u Kijevu, visine 62/102 m, i najviša skulptura na svetu 1967. godine, 'Majka Otadžbina' u Volgogradu (Staljingradu), građena od 1959. do 1967. godine, visine 85 m, koja i danas važi za najvišu nereligioznu statuu na svetu. Kako se zvao ovaj ugledni sovjetski skulptor i umetnik?

18. Francuski arhitekta Fransoa Žozef Belanži dizajnirao je 1777. godine u Bulonjskoj šumi kraj Pariza mali dvorac predviđen kao lovački kućerak francuske aristokratije. Manji od većine dvoraca, ime je dobio od italijanske reči za sitnicu. Taj naziv se danas koristi u mnogim jezicima da označi nešto što je od male vrednosti ili značaja. Tokom prvih društvenih okupljanja u dvorcu, izmišljena je i nova igra na stolu, u kojoj su lopte od slonovače ispaljivane na kosoj površini ispunjenoj pobodenim čiodama. Igra, koja je kasnije evoluirala u poznati fliper, takođe nosi ime po zgradi dvorca. Kako se zove ovaj dvorac?

19. Kako se zove jedini aktivni i jedan od dvojice košarkaša u istoriji koji su osvajali zlato na Olimpijskim igrama, titulu u Evroligi i NBA šampionat?

20. Ovaj sportski klub osnovan je 26. aprila 1876. godine. Fudbal i kriket se igraju u njemu od 1879. godine, što ga čini najstarijim fudbalskim klubom u kontinentalnoj Evropi i najstarijim sportskim klubom na kontinentu uopšte sa više od jednog sporta. Tenis se igra od 1883. godine, a danas u klubu postoje kapaciteti za badminton, plivanje i petanku. Klub je bio osvajač 15 nacionalnih fudbalskih prvenstava pre nego što se 1991. godine ujedinio sa drugom ekipom i promenio ime koje odražava evropsku prestonicu iz koje klubovi dolaze. Koja prestonica je u pitanju?

21. Meč u ovom sportu sastoji se od 4 seta (po jedan u svakoj disciplini) i svaki se igra do postignutih 21 poena. Pobednik nije igrač koji dobije najviše setova, nego onaj koji osvoji ukupno najviše poena. Kako se zove sport u kome svog oponenta treba da izazovete na po jedan set u tenisu, stonom tenisu, badmintonu i skvošu?

22. Postojanje ovog hemijskog elementa teorijski je predvideo još Dimitriji Mendeljejev 1869, a otkrili su ga Dirk Koster i laureat Nobelove nagrade za hemiju Đerđ de Heveši 1922. godine. Ime je dobio po latinskom nazivu za Kopenhagen, gde je i otkriven. Koji je to hemijski element atomskog broja 72?

23. Jednakost e^iπ + 1 = 0 među mnogim matematičarima se smatra izuzetnom, čak i najlepšom i najelegantnijom matematičkom jednačinom zbog svojih posebnih svojstava. Identitet na jednostavan način povezuje tri osnovne matematičke operacije – sabiranje, množenje i stepenovanje, i čak pet fundamentalnih matematičkih konstanti, i to brojeve 0, 1, π, e i imaginarni broj i. Po kom slavnom matematičaru ova graciozna formula nosi ime?

24.  Kako se zvao švajcarsko-nemački časovničar i naučnik amater koji je razvio prvi praktično upotrebljiv postupak proizvodnje gazirane mineralne vode, baziran na procesu koji je nešto ranije otkrio Džozef Pristli? Kompanija koju je osnovao pred kraj 18. veka i dalje postoji, baš kao i eponimni brend popularnog napitka koji se prodaje širom sveta.

25. Ovaj veštački jezik osmislio je nemački sveštenik Johan Martin Šlajer 1880. godine. Iako je njegov vokabular zasnovan na engleskom i romanskim jezicima, korenske osnove reči bile su toliko promenjene da su bile praktično neprepoznatljive. Uprkos složenoj gramatici, više od stotinu hiljada entuzijasta u celom svetu učilo je jezik, pisalo i objavljivalo knjige i časopise na njemu. Kako se zove ovaj jezik, koji počinje da stagnira i nestaje iz upotrebe pojavom esperanta?

26. Posle propasti Carstva Malija u 14. veku, nova značajna država pojavljuje se u Zapadnoj Africi, i u periodu od ranog 15. do poznog 16. veka predstavljaće jedno od najvećih islamskih carstava ikada i svakako najveću državu u afričkoj istoriji. Državna teritorija obuhvatala je delove modernog Malija, Nigera i Burkine Faso i dopirala čak do atlantske obale. Carstvo je dobilo naziv po svojoj najvećoj etničkoj zajednici, a prestonica je bio grad Gao. Kako se zvalo najveće carstvo na afričkom kontinentu?

27. Po majanskom božanstvu stvaranja, bogu vetra, oluje i vatre i izazivaču Velikog potopa, kada se druga generacija ljudi pobunila protiv bogova, naziv je dobila jedna klimatska pojava. O kom prirodnom fenomenu je reč?

28. Od njegovog spisa 'Rat i mir' ('Guerre et la Paix') Lav Tolstoj je preuzeo naslov za svoj monumentalni istorijski roman, a Karl Marks je jedno od svojih najpoznatijih dela, 'Beda filozofije', napisao kao polemičku repliku na njegovu knjigu 'Filozofija bede'. Kako se zvao ovaj francuski političar, filozof i ekonomista, koji je bio prva osoba u istoriji koja je sebe nazvala anarhistom?

29. Verovatno najpoznatiji i najuticajniji pripadnik ove etničke grupe bio je virtuoz na gitari Đango Rajnhart. Kako se zove evropska romska zajednica koja poreklo moguće vodi iz 11. veka, od izbeglica koje su bežale pred invazijom sultana Mahmuda Gaznevija iz uzavrele pokrajine Sind u današnjem Pakistanu?

30. Kako se zvao američki ekonomista i sociolog norveškog porekla, koji je, koristeći evolutivni pristup u proučavanju ekonomskih ustanova, napisao knjigu 'Teorija dokoličarske klase' i uveo termin 'upadljive potrošnje' – snobovski paradoks porasta tražnje za luksuznim proizvodima visoke cene, iako je došlo do njihovog poskupljenja?