Drugi zimski set by Aki Kaurismaki a.k.a. Aleksandar Divović

Večeras je na programu nov Akijev test, a kao i pre dve sedmice, odgovore šaljite putem komentara. Prijatno kviz-veče, želi vam KVIZ link Srbije.

1. 'Treći maj 1808.' je čuvena slika Franciska Goje iz 1814. godine posvećena španskom otporu Napoleonovim trupama u Španskom ratu za nezavisnot. Pikasova ekspresionistička kompozicija 'Masakr u Koreji' iz 1951. godine i još znamenitija 'Gernika' su samo neka od klasičnih likovnih ostvarenja na čiji je nastanak Gojina slika najneposrednije uticala. Koji slavni umetnik je autor serije slika 'Egzekucija cara Maksimilijana' u kojima je uticaj Gojine slike takođe više nego očigledan?

2. Koji termin je skovao američki filozof Vilijam Džejms u svom spisu 'Principi psihologije' iz 1890. godine, koji je u 20. veku postao naziv za literarni žanr u koji spadaju romani poput Džojsovog 'Uliksa', 'Gospođe Dalovej' Virdžinije Vulf ili Foknerove 'Buke i besa'?

3. Po opštem mišljenju najkomplikovanija kriminalistička misterija koju je Agata Kristi napisala ujedno je i njen najprodavaniji roman, prodat u preko 100 miliona primeraka, što ga čini jednom od najtiražnijih knjiga svih vremena. Agata Kristi je u svom romanu iz 1939. godine uspela da napravi takav zaplet da se bez pismene ispovesti samog ubice u post scriptumu knjige nikada ne bi otkrilo o kome je reč. Kako se zove ovo remek-delo kriminalističkog žanra, po kome je Rene Kler snimio istoimeni film 1945. godine?

4. Iako su poznati i kao 'hrišćani svetog Jovana', pripadnici ove gnostičke, etnoreligijske zajednice smatraju Isusa Hrista za lažnog mesiju i kvaritelja učenja Jahja ibn Zakarija, odnosno Jovana Krstitelja, koji među njima ima viši status nego u hrišćanstvu i islamu. Pretežno su nastanjeni u Iraku i Iranu i  procenjuje se da ih širom sveta ima između 60 i 70 hiljada. Pod kojim imenom je poznato ovo dualističko versko učenje, za koje se smatra da je jedina preživela sekta iz pozne antike koja sebe identifikuje kao eksplicitno gnostičku?

5. Kako se zvao autor dalekosežno uticajnog spisa ‘O prirodi’ i osnivač elejske škole filozofije (u okviru koje je Zenon razvio svoje znamenite paradokse), po kome je Platon nazvao svoj najsloženiji i filozofski najizazovniji dijalog?

6. Po svedočenju u Herodotovoj ‘Istoriji‘, pomračenje Sunca koje se desilo 28. maja 585. godine p.n.e. Tales je astronomski predvideo, i, pod uslovom da je priča verodostojna, to bi bilo prvo zabeleženo, unapred najavljeno pomračenje Sunca. Za Talesovu računicu ipak nisu znali Lidijci i Međani, koji su na dan pomračenja vodili poslednju bitku u svom petogodišnjem ratu, ali su borbe trenutno obustavili i zakopali ratne sekire jer su eklipsu shvatili kao pretskazanje. Zbog neobičnih i autentičnih astronomskih okolnosti u kojima je vođena, Isak Asimov je ovu bitku opisao kao najraniji istorijski događaj čiji je datum odrediv sa preciznošću do jednog dana. Pod kojim imenom je upamćena ova bitka?

7. Nemački istraživač Karl Mauh otkrio je ove ruševine 1871. godine i odmah ih doveo u vezu sa biblijskom regijom Ofir, iz koje su po legendi poticala sva blaga koja je kraljica od Sabe darovala kralju Solomonu. Zbog rasističkih predrasuda, sve do početka 20. veka opstajalo je uverenje da lokalno stanovništvo nije moglo podići tako monumentalne objekte, te da su njihovi graditelji morali poticati iz neke naprednije civilizacije. Ipak, naprednim istraživanjima u 20. veku postignut je arheološki konsenzus da su strukture podigli preci Šona naroda između 11. i 15. veka. Koji arheološki lokalitet je u pitanju?

8. Najstariji i najvažniji od pet grčkih gradova u regionu Severne Afrike bio je poznat i pod nazivom ‘afrička Atina‘, između ostalog i zato što je Sokratov učenik Aristip u 4. veku p.n.e. u njemu osnovao poznatu filozofsku školu. Od 1982. godine na popisu svetske baštine Uneska, kako se zove ovaj antički grad na tlu Libije u kome je rođen i najveći helenistički geograf Eratosten?

9. Prelomni trenutak u dešifrovanju ovog sistema pisma desio se sredinom 20. veka kada je sovjetski lingvista Juriji Knorozov objavio rad u kome je pokazao da se tzv. de Landa alfabet sastoji od slogovnih ili silabičkih, a ne od alfabetskih simbola. O kom drevnom pismu je reč?

10. Posle Univerziteta Al Karauin u Fesu, važi za drugi najstariji univerzitet u svetu sa kontinuiranim radom od svog osnivanja. Univezitet je proistekao iz istoimene i prve džamije u Kairu 972. godine, ali je tek u vreme Naserove vlade 1961. godine potpuno transformisan iz medrese u sekularnu instituciju. Kako se zove najstariji egipatski univerzitet?

11. Tzv. E brojevi su u stvari kodna imena za prehrambene aditive čija uporeba je dozvoljena u Evropskoj uniji. Pod kodnim nazivima E 100, E 101 i E 102 kriju se redom kurkumin, riboflavin i tartrazin i u prehrambenoj industriji se prevashodno koriste kao bojila za najrazličitije vrste namirnica. Upotrebom ovih aditiva u industrijskoj preradi hrane dobijaju se prehrambeni proizvodi koje boje?

12. Ukoliko je tačna legenda zabeležena u 1. veku n.e. da je starogrčki tragičar Eshil preminuo tako što mu je orao u letu ispustio kornjaču na glavu, onda je ova vrsta orla najbolji kandidat za krivca. Druga priča kaže da su bivši premijeri Izraela David Ben-Gurion i Šimon Peres, rođeni Perski, pronašli gnezdo ove ptice u pustinji Negev 1945. godine i njen hebrejski naziv peres toliko se dopao Perskom da ga je usvojio za vlastito prezime. Nekada je to bila najveća ptica i u Srbiji, ali je danas više nema, a poslednja ženka koja se gnezdila u Makedoniji otrovana je 1985. godine. Kako se kolokvijalno naziva ova vrsta orla?

13. Briljantni britanski genetičar i tvorac termina klon Džon Haldejn objavio je 1924. godine knjigu 'Dedal; ili, Nauka i budućnost' u kojoj je prvi put spekulisao o ektogenezi i in vitro začeću ili vantelesnoj oplodnji. Iako je većina ideja iz Haldejnove knjige u vreme objavljivanja izgledala fantastično, prve 'bebe iz epruvete' rođene su pola veka kasnije. Koji klasični futuristički roman iz 1934. godine, u kome je koncept eugeničkog društva zasnovanog na in vitro oplodnji doveden do savršenstva, je neposredno nadahnula Haldejnova knjiga?

14. Galilejev eksperiment sa đuladima različite mase koja je, navodno, bacao sa vrha Krivog tornja u Pizi kako bi dokazao da se tela, bez obzira na svoju masu, pri slobodnom padu kreću istom brzinom, po svemu sudeći, je samo lepa anegdota iz istorije nauke. Poreklo ove legende je nejasno, ali se zna da je 1586., tri godine pre Galileja, poznati flamanski naučnik, bacajući kugle različite težine sa vrha crkvenog tornja u Delftu, prvi eksperimentalno dokazao da tela različite težine u slobodnom padu prelaze jednaku razdaljinu za isto vreme. Kako se zvao ovaj holandski matematičar i fizičar, poznat i po tome što je tradicionalnu matematičku terminologiju prevodio na holandski, pa se kao kuriozitet u tom jeziku matematika naziva viskunde, geometrija mitkunde, itd.?

15. ‘We all came out to ____________ / On the Lake Geneva shoreline‘ su uvodni stihovi iz velikog hita 'Smoke on the Water' kultne rok grupe Deep Purple. U koji su to švajcarski grad na obali Ženevskog jezera, u kome se od 1967. godine održava drugi najveći džez festival u svetu posle onog u Montrealu, pristigli britanski rokeri?

16. Smatran za prvog italijanskog kantautora i rekordnih četiri puta pobednik prestižnog muzičkog festivala u San Remu, kako se zvao italijanski pevač i tekstopisac koji se proslavio velikim hitom 'Volare' iz 1958. godine?

17. Kako se zove internacionalni lanac tematskih restorana osnovan 1971. godine u Londonu, čiji su zaštitni znak zidovi dekorisani rock and roll suvenirima, a koji je od 2007. u vlasništvu indijanskog plemena Seminola sa Floride?

18. Meksički vulkan Parikutin atipičan je po tome što je čitav proces od njegovog postanka do gašenja u potpunosti posvedočen, ispraćen i proučen; naime, on se preko noći 1943. godine aktivirao i podigao iz zemlje, da bi za godinu dana dostigao visinu od 336 metara. Ipak, u smislu intenziteta erupcije, mnogo je spektakularniji novoformirani vulkan na Aljasci koji je nastao 1912. godine u najjačoj vulkanskoj erupciji zabeleženoj u 20. veku. Kako se zove taj vulkan?

19. Guste magle, moćne oluje i nasilni talasi bili su uzrok mnogih nasukanih brodova u prošlosti, a pusta obala postala je poznata kao najveće groblje brodova na svetu, te je otuda i ponela svoj zlokobni naziv – Obala kostura. Duž atlantske obale koje države se nalazi Obala kostura?

20. U hijerarhiji svetih mesta u šiitskom islamu, posle Meke i Medine, nalazi se grad smešten oko 160 km južno od Bagdada, u kome se po predanju nalazi grob prvog kalifa Alija. Koji irački grad je u pitanju?

21. Na Uneskovoj listi svetske baštine zavedeni su kao Nubijski spomenici, a od zaborava ih je otrgao švajcarski orijentalista Johan Burkhart 1813. godine. Zbog izgradnje Asuanske brane sredinom 1960-ih, spomenici su pod nadzorom međunarodnog tima arheologa isečeni u blokove i sa  izvornog položaja premešteni oko 230 km jugozapadno od Asuana, na obale Naserovog jezera. Kako se zove selo u južnom Egiptu po kome su ovi spomenici dobili svoje ime?

22. Kako se zove zimski, ruski nacionalni sport sličan hokeju na ledu, u kome dve ekipe od po 11 igrača u hokejaškoj opremi nastoje da štapovima ubace loptu u protivnički gol u okviru dva poluvremena od po 45 minuta?

23.  Svima je još u sećanju afera sa Svetskog prvenstva u atletici održanog u Berlinu 2009. godine kada je svetska prvakinja na 800 m, Južnoafrikanka Kaster Semenja, nepravedno optužena da je zapravo muškarac. Kako se zvala poljska atletičarka, višestruki svetski i olimpijski prvak u sprinterskim disciplinama 1930 – ih, za koju se nakon smrti 1980. godine autopsijom ustanovilo da je bila hermafrodit?

24. Uprkos Fifinoj diskutabilnoj odluci da Lionel Mesi dobije priznanje za najboljeg igrača proteklog Mundijala u Brazilu, prema parametrima uglednog Kastrolovog indeksa korisnosti igrača taj naslov trebalo je da pripadne reprezentativcu Pancera. Koji nemački fudbaler je po Kastrolovoj statistici bio najbolji igrač Svetskog prvenstva i ujedno prvi fudbaler rođen u Istočnoj Nemačkoj koji je osvojio titulu svetskog prvaka?

25.  Dekorativni i arhitektonski stil ampir koji je obeležio period  Napoleonovog Prvog carstva (1804 – 1814.), odakle se raširio u veliki deo Evrope i Amerike, posle Bečkog kongresa 1815. počeo je da potiskuje dizajnerski stil koji se najpre razvio u Nemačkoj i kao preovlađujući trend unutrašnje dekoracije cvetao sve do revolucionarne 1848. Pod kojim imenom je poznat ovaj životni i umetnički stil, koji se smatra poslednjim periodom pre industrijalizacije?

26. Iako originalna staklena boca u kojoj se plasira na tržište izgledom najviše podseća na odoru franjevačkih fratara, ovaj karamel liker, na bazi lešnika i aromatičnih trava, ime deli sa ranorenesansnim italijanskim slikarem, koji je bio prominentni član dominikanskog reda. Koji liker / slikar je u pitanju?

27. Procenjuje se da od ove tropske bolesti širom sveta boluje preko 10 miliona ljudi, preteženo nastanjenih u Latinskoj Americi, a da oko 50 hiljada svake godine umre. Bolest se obično dobija ujedom tropske stenice, poznate i kao ‘buba ljubilica‘, koja u krv zaraženog prenosi opasni parazit Trypanosoma cruzi. Zbog neupadljivih simptoma kod velikog broja zaraženih, bolest može godinama napredovati do svoje hronične faze, zbog čega je neki nazivaju i novim ‘američkim HIV-om‘. Kako se, po brazilskom doktoru koji ju je prvi opisao 1909. godine, naziva ova bolest?

28. Razmislite: Koja knjiga izdata 1853. godine se u martu 2014. našla na prvom mestu ‘Njujork tajmsove‘ liste najprodavanijih knjiga u oblasti dokumentarističkog žanra i na listi se zadržala punih 13 nedelja?

29. Koji američki glumac se proslavio 1930-ih glavnim ulogama u klasicima ‘Scarface‘, ‘Život Emila Zole‘ za koji je bio nominovan i ‘Priča o Luju Pasteru‘ za koji je nagrađen Oskarom za najboljeg glavnog glumca?

30. Koje ime dele Majkrosoftov program za izradu jednostavnih internet prezentacija i brodvejski komad legendarnog Bena Hekta (‘holivudski Šekspir‘), koji je doživeo više filmskih adaptacija od kojih je svakako najpoznatija ‘Njegova devojka Petko‘ (1940.) sa Kerijem Grantom u glavnoj ulozi?