PRIPREMNI SET: "Ultimate Quizzing" by Bojan Lukić

1. Kako se naziva tradicionalno meksičko rvanje, čiji koreni sežu još u 19. vek, u kome takmičari nose maske živih boja, i koje ima veliki uticaj u meksičkoj popularnoj kulturi, stripu i filmovima? Najznačajniji takmičar je „El Santo“, koji se pojavio 1942. i tokom sledećih decenija postao simbol borbe za pravdu i heroj „malog čoveka“ iz naroda?

2.  Kako se zove američka plivačica, rodjena 1967. godine, koja je sa dvanaest olimpijskih medalja (po četiri zlata, srebra i bronze) jedna od tri najuspešnije američke plivačice svih vremena? Poseban kuriozitet je, što je učestvovala na pet olimpijskih igara (1984, 1988, 1992, 2000 i 2008), osvojivši bar jednu medalju na svakoj od njih, a sa punom 41 godinom je postala najstarija plivačica sa olimpijskom medaljom ikada. Bila je blizu mogućnosti da ovaj zbir medalja uveća, u disciplini 50 metara slobodno joj je nedostajalo 9 stotinki na američkim kvalifikacijama da se plasira na OI u Londonu 2012. godine.

3. Kako se zove poznati holandski fotograf i režiser, koji je svetsku slavu stekao, pre svega fotografišući svetske muzičke zvezde, a kasnije i režirajući njihove muzičke spotove? Medju mnogim zvezdama sa kojima je saradjivao izdvajaju se Joy Division, Depeche Mode, David Bowie, Tom Waits, Bjork, Morrisey.... Kao filmski režiser debitovao je 2007. godine sa filmom „Control“ o životu i smrti frontmena benda Joy Division Ijana Kurtisa.

 

4. Kako se zvao jedan od osnivača grupe „De stijl“, holandski dizajner i arhitekta (1888-1964), najpoznatiji po svojoj „crveno plavoj stolici“ i „kući Šreder“ u Utrehtu? Njegov rad je umnogome odredio pravac umetničke grupe „De stijl“ i moderne arhitekture, sa jasnim, čistim linijama i upotrebom osnovnih boja – crvene, plave i žute. Godine 1923. godine Valter Gropijus ga je pozvao da održi izložbu u „Bauhausu“, a mnogi su njegovu „kuću Šreder“ nazvali trodimenzionalnom verzijom Mondrijanovih platana.

5. U kom južnom italijanskom gradu, poznatom po organizovanom kriminalu, jezivu turističku atrakciju predstavljaju “Catacombe dei Cappuccini”? Katakombe su nastale u 16. veku, kada je lokalno groblje u Kapucinerskom manastiru postalo premalo i tada su monahe počeli da sahranjuju u katakombama, ostavljajući tela da dehidriraju u kamenim nišama, obučena u svoju svakodnevnu odeću. Ovaj vid sahranjivanja je prvobitno bio predvidjen samo za monahe, ali su kasnije sahranjivani svi gradjani, sve do 1920-tih godina. Danas katakombe sadrže oko 8000 “mumija”.

6. Kako se zvao antički olimpijac sa Rodosa, dvostruki bokserski šampion iz petog veka p.n.e. ? Osim olimpijskih, pobedjivao je i na pitijskim, nemejskim i istmijskim igrama, a sinovi i unuci su mu takodje bili olimpijski šampioni. Njegove podvige slavio je jedan od najvećih antičkih pesnika Pindar. U njegovu čast nazvan je medjunarodni aerodrom na Rodosu, kao i lokalni fudbalski klub.

7. Kako se zove grad u Rusiji, oko 125 km severno od Moskve, koji je poznat po “Objedinjenom institutu za nuklearno istraživanje”, najvećem ruskom naučnom centru za nuklearne nauke? Izgradjen je 1949. godine, pod naučnim vodjstvom Igora Kurčatova i poseduje veliki akcelerator za istraživanje teških elemenata. U njemu je ostvareno više od 40 velikih naučnih otkrića, a elementi koji su otkrivani su, izmedju ostalih i raderfordijum (1964 g.), nobelijum (1966 g.), Siborgijum (1974 g.), borijum (1976 g.) i onaj koji nosi ime po ovom gradu, sa atomskim brojem 105 (1968 g.).

8. Izmedju koje dve evropske zemlje vlada najstarije evropsko neprekinuto savezništvo, uspostavljeno još Ugovorom iz Vindzora (Treaty of Windsor), iz 1386. godine? Ovo savezništvo je bilo na ispitu pred i tokom II Svetskog rata, medjutim izdržalo je činjenicu da je jedna od ove dve zemlje imala diktatorsku vlast u tom periodu, u mnogo čemu blisku drugom taboru ovog sukoba.

9. Kako se zove glavni grad ruske republike Kalmikije? Osnovan je 1865. godine, a nakon 1943. godine i oslobodjenja od Nemaca lokalno kalmičko budističko stanovništvo je proterano u Sibir, zbog navodne saradnje sa okupatorom i ime grada je promenjeno u Stepnoj. Preživeli stanovnici su se 1957. godine vratili iz egzila i staro ime je vraćeno. U poslednjim decenijama grad doživljava razvoj zahvaljujući predsedniku Kalmikije Kirsanu Iljumžinovu, koji je tu funkciju obavljao od 1993. do 2010. godine. Kako je on i predsednik FIDE od 1995. godine, u ovom gradu je održana Šahovska Olimpijada 1998. godine.

10. Kako se zove dugogodišnji premijer Luksemburga (na fukciji je bio od 20. januara 1995. do 4. decembra 2013. godine), što ga čini jednim od lidera sa najdužim stažom u demokratskim zemljama, a najdužim u Evropskoj uniji. Trenutno je kandidat Evropskih narodnjačkih partija za predsednika Evropske komisije, ako ova koalicija ostvari uspeh na izborima za Evropski parlament.

11. Kako se zove najpoznatiji savremeni “lovac na naciste”? On je ugledni američki istoričar jevrejskog porekla, rodjen je u Nju Jorku 1948, godine. Direktor je “Centra Simon Vizental” u Jerusalimu i najzaslužniji što je, u okviru “Operacije poslednja šansa”, u poslednjih petnaestak godina otkriveno i uhapšeno puno nacista koji su se skrivali decenijama. Medju njima su najpozantiji Dinko Šakić, Ivan Demjanjuk, Peter Enger, Milivoj Ašner, Šandor Kepiro… Član je Medjunarodne komisije za utvrdjivanje istine o Jasenovcu i počasni gradjanin Novog Sada od 2008. godine.

12. Koji italijanski grad, na jugu regije Lombardija, je dom najpoznatijih svetskih graditelja violina – porodica Stradivari, Amati i Gvarneri? Violine se u ovom gradu prave od 16. veka, a dan danas postoji preko 120 radionica, u kojima najbolji majstori ne naprave više od petnaestak violina godišnje.

13. Klinička depresija je bolest, od koje, u nekom trenutku života, ako je verovati statistici, pati 7-12% muškaraca i 20-25% žena. U svom najgorem obliku, ako se ne leči na vreme, može dovesti do samoubistva. Dvojica vrhunskih sportista, reprezentativaca svojih zemalja, su u toku lečenja od depresije, nažalost, oduzeli sebi život. Jedan od njih je legendarni španski vaterpolo golman (1968-2006) Hesus Roljan. Kako se zvao nemački fudbalski golman (1977-2009), koji je u periodu od 2002. do 2004. godine bio član slavne Barselone, u trenutku smrti bio je golman Hanovera, a zabeležio je i 8 nastupa za nemačku reprezentaciju?

14. Kako je glasilo umetničko ime jamajčanskog muzičara (1944-1987) koji je, zajedno sa Bobom Marlijem i Bani Vejlerom bio osnivač grupe The Wailers, a nakon razlaza grupe uspešan solo rege muzičar i promoter rastafarijanizma? Rodjen je kao Winston Hubert McIntosh, sa petnaest godina se preselio u Trenčtaun, predgradje Kingstona, gde je upoznao buduće članove benda , sa kojima je postao najveća zvezda jamajčanske ska i rege muzike. Nastradao je tokom neuspelog pokušaja pljačke njegovog doma u Kingstonu.

15. Kako se zove etnička grupa u zapadnoj Keniji, istočnoj Ugandi i Mara regionu u severnoj Tanzaniji? Procenjuje se da ih ima oko 6.5 miliona (od toga oko 5 miliona u Keniji, gde su, sa 13%, treća etnička grupa po brojnosti). Neki od najpoznatijih ljudi poreklom iz ove etničke grupe su predsednik SAD-a Barak Obama, ovogodišnja dobitnica “Oskara” za najbolju sporednu ulogu Lupita Njongo i hokejaš Čikago Blekhoksa Džoni Oduja

16. Kako se, u grčkoj mitologiji, zove boginja odmazde i kažnjavanja po zasluzi, prema Hesiodu ćerka boginje noći Nikte i boga tame Ereba? U početku je predstavljala apstraktni pojam, koji označava dodeljivanje onoga što nekome pripada, a kasnije je postala personifikacija pravedne srdžbe protiv svega što remeti red i ravnotežu u prirodi. Hram posvećen ovoj boginji izgradjen je u 5. veku p.n.e. u dorskom stilu , nalazio se u gradu Ramnunt na Atici i u njemu je bila postavljena njena statua, rad vajara Agorakrita, Fidijinog učenika.

17. Ovaj jezik je jedan od 22 zvanična jezika Indije. Pripada porodici dravidskih jezika i govori ga oko 33 miliona ljudi, ponajviše u južnoj indijskoj državi Kerala, kao i u susednim državama Karnataka i Tamil Nadu. Koji jezik, palidromnog imena, tražimo?

18. Rodjen je 1982. godine u Nju Orleansu, kao Dwayne Michael Carter, Jr. Sa samo devet godina postao je najmladji član izdavačke kuće “Cash Money Records”, a sa četrnaest godina je formirao grupu “Hot boys”. Prvi album “The block is hot” je dostigao platinasti tiraž 1999. godine, a sledeći albumi su dostizali zlatne tiraže. Njegov šesti album iz 2008. godine “Tha Carter III” je prodat u million kopija u SAD, samo u prvoj nedelji prodaje i doneo mu je Gremmy-ja za najbolji rep album. 27. septembra 2012. godine prestigao je Elvisa Prislija, kao muški izvodjač sa najviše pesama na “Billboard Hot 100” listi (109 pesama). Po kom umetničkom imenu znamo ovog repera?

19. Kako se zvao američki savant (1951-2009), poznat kao “megasavant” zbog svoje neverovatne memorije, koji je predstavljao inspiraciju za lik Rejmonda Bebita u filmu “Kišni čovek” iz 1988. godine? Pisac scenarija ovog filma i dobitnik “Oskara” Beri Morou mu je prepustio svog “Oskara” za pokazivanje na prezentacijama, na kojima je zadivljavao ljude govoreći im koji je bio dan u nedelji, na osnovu datuma rodjenja i koje su bile glavne vesti u novinama toga dana.

20. Pod kojim imenima je bio poznat umetnički bračni par, koji se proslavio svojim instalacijama i postavkama u prirodi? On je rodjen u Bugarskoj 1935. godine, a ona iste godine u Maroku, od roditelja Francuza. Upoznali su se 1958. godine u Parizu i započeli višedecenijsku karijeru, u kojoj se izdvajaju projekti “pakovanja” berlinskog Rajhstaga, mosta Pont-Neuf u Parizu, postavljanje platnene ograde dužine 39 km u zapadnoj Kaliforniji i niz narandžastih kapija dužine 37 km u njujorškom Central Parku.

21. Kako se zove čuveni filmski studio u Pragu, jedan od najvećih filmskih studija u Evropi? Otvoren je 1933. godine, a proširen tokom nacističke okupacije. Nakon II svetskog rata bio je mesto snimanja mnogih legendarnih filmova: “Strogo kontrolisani vozovi” Jiržija Mencla, “Gori moja gospodjice” i “Amadeus” Miloša Formana i “Jentl” Barbre Strejsend. Nakon “plišane revolucije” je privatizovan i našao se na ivici bankrota, medjutim veliki broj američkih i evropskih produkcija u 21. veku su ga ponovo vratili medju najznačajnije evropske filmske centre.

22. Kako se zvao jedan od osnivača “Bratstva Pre-Rafaelita”, slikar koji je, zajedno sa Vilijemom Holmanom Hantom i Dante Gabrijelom Rosetijem, 1848. godine osnovao ovo društvo? Ova umetnička grupa je odbacivala maniristički pristup umetnosti, koji je usledio nakon Rafaela i Mikelandjela i zalagala se za povratak klasičnim pozama i elegantnoj kompoziciji, pre svega Rafaela. Ovaj umetnik je rodjen 1829. godine u Sautemptonu, a preminuo je u Londonu 1896. godine. Medju mnogobrojnim remek-delima, jedno od najpoznatijih je “Ofelija” iz 1852. godine, koja se danas može videti u “Tejt” galeriji i koja je bila inspiracija za video spot pesme “Where the wild roses grow” Nika Kejva i Kajli Minog.

23. Kako se u egipatskoj mitologiji nazivao demon, predstavljen sa glavom krokodila, prednjim nogama lava i zadnjim nogama nilskog konja, koji je proždirao srca “grešnika”? Ova zver je stajala kraj terazija, na kojima je bog Anubis merio srce preminulog u odnosu na pero Ma’at, boginje istine, moralnosti i pravde. Ako bi terazije pokazale da srce nije čisto, ovaj demon bi ga progutao, osudivši dušu na večito lutanje i nemir, što je činilo da ova zver bude jedno od bića koga su se stari Egipćani najviše plašili.

24. Kako se zove jedno od najvećih močvarnih područja na svetu, površine od oko 195.000 km kvadratnih, koje se nalazi na jugozapadu Brazila, u saveznim državama Mato Groso i Mato Groso do Sul? Rubni delovi ovog područja se nalaze u susednim Paragvaju i Boliviji. Vodom se snabdeva iz reke Paragvaj, a deo oblasti je zaštićen kao Nacionalni park, zbog svog velikog bio-diverziteta. Taj deo je, sa 1.350 km kvadratnih, najveće područje obuhvaćeno Ramsarskom konvencijom iz 1993. Fudbalska arena u Kuiabi, na kojoj će se igrati četiri utakmice predstojećeg Svetskog šampionata, nosi ime ove močvare.

25. Kako se zove pećina u Altajskim planinama, u Sibiru, gde su pronadjeni ostaci posebne vrste hominina, stari oko 40.000 godina? Ova novootkrivena vrsta je nazvana upravo po pećini u kojoj je nadjena, a ono što je posebno zainteresovalo arheologe je činjenica da su, u istom periodu, u pećini boravili pripadnici ove vrste, Neandertalci i moderni Homo Sapiensi. Do sada su u pećini identifikovana 22 sloja, a kosti pomenute vrste su pronadjene izmedju 9. i 11. sloja. Sama pećina nazvana je po pustinjaku iz 18. veka, koji je u njoj živeo, a lokalno stanovništvo je naziva “medvedja pećina”.

26. Rodjen je 22. jula 2013. godine u bolnici St. Meri u Londonu, kao prvi sin princa Vilijema i princeze Katarine, treći je u liniji nasledstva britanskog trona, iza svog dede i oca. Dopunite njegovu zvaničnu titulu: Njegovo kraljevsko visočanstvo princ Džordž od  __________

27.  Koje ostrvo je arapskim trgovcima bilo poznato kao Serendib? Persijanci su ga zvali Serendip i poznato je iz persijske bajke “Tri princa Serendipa”, čiji junaci otkrivaju stvari koje nisu ni tražili. Horas Volpol, engleski istoričar i pisac iz 18. veka je skovao reč “serendipity”, koja u engleskom jeziku označava upravo neočekivano, slučajno i srećno otkriće (npr. otkriće penicilina Aleksandra Fleminga).

28. Kako se zvao ruski filmski radnik i teoretičar (1899-1970), jedan od osnivača moskovske filmske škole ( Sveruskog državnog univerziteta za kinematografiju, osnovanog 1919. godine), najstarije filmske škole na svetu? Po njegovom imenu je ostao poznat efekat pri montaži filmova, koji se sastoji u naizmeničnom smenjivanju slika bezizražajnog glumca i različitih životnih scena (tanjir supe, telo u kovčegu, žena na krevetu). Nakon gledanja filma, publika je mislila da je glumac menjao izraz lica, a zapravo su gledaoci prenosili svoje emocionalne reakcije na glumca. Time je pokazao važnost montaže, koju je smatrao za osnovu filma, kao nezavisne umetničke forme. Njegov student je kratko vreme bio Sergej Ejzenštajn, koji je ovaj način montaže primenio u svojim najčuvenijim filmovima, a ovaj efekat su istraživali i Alfred Hičkok i Fransoa Trifo.

29. Kako se zove japanski ribar, rodjen 1972. godine, često nazivan “najsnažniji ribar na svetu”, jedan od samo trojice ljudi koji su osvojili naslov “Nindža ratnika” u japanskom TV šou programu “Sasuke”? U sedamnaestoj sezoni ove gledane TV emisije, 2006. godine, prešao je četiri nivoa “Midorijame” 2.56 sekundi pre predvidjenog vremena i potvrdio svoj status velike zvezde u rodnom Japanu i širom sveta.

30. Kako se zove jedna od najvećih reka u Etiopiji, koja izvire zapadno od Adis Abebe, u podnožju planine Varke, a nakon toka od 1200 km kroz dolinu Afar, uliva se u jezero Abe, na granici sa Džibutijem? Ljudski preci su živeli kraj ove reke od svog nastanka, a njen srednji tok je najznačajnije nalazište fosila hominida iz Pliocena (pre 5,332-2,588 miliona godina), gde su pronadjeni najstariji ostaci kamenog orudja i pečene gline. Najpoznatiji fosil Australopitekusa afarensisa “Lusi”, pronadjen je 1974. godine u selu Hadar, u dolini ove reke.

Bonus pitanje: Kako se zvao kontroverzni američki politički i verski lider (1925-1965), jedan od najznačajnijih afro-amerikanaca u istoriji Sjedinjenih Država? Godine 1946. osudjen je na zatvorsku kaznu zbog provale i u zatvoru je pristupio organizaciji “Nacija Islama”, koju je predvodio Ilajdža Muhamed. Ubrzo posle izlaska iz zatvora, 1952. godine, je postao jedan od lidera ove organizacije, ali se kasnije razišao sa Muhamedom. Bio je jedan od medijski najeksponiranijih crnih lidera, putovao je u Afriku, na Bliski istok, saradjivao sa Muhamedom Alijem. Ubijen je prilikom govora na skupu 21. februara 1965. godine, na Menhetnu. Na velikom platnu ga je ovekovečio Denzel Vašington, u filmu Spajka Lija iz 1992. godine.