Aleksandar Divović - završnica priprema za Svetski šampionat, set 3.

1. Njegov najpoznatiji, neizveden projekat, Spomenik Trećoj internacionali, trebalo je da bude podignut u Petrogradu posle Oktobarske revolucije, ali se zbog građanskog rata u Rusiji i ekonomskog osiromašenja zemlje odustalo od realizacije. I po savremenim standardima fantastičan, to je trebalo da bude monumentalni, čelični toranj obavijen dvostrukom spiralom, koji bi svojom visinom od 400 m daleko prevazišao u to vreme najvišu građevinu na svetu Ajfelovu kulu (300 m). Kako se zvao ruski arhitekta i slikar konstruktivista koji je projektovao ovaj spomenik?

2. Višetomni arhitektonski traktat 'Deset knjiga o arhitekturi' (De architectura, libri decem), posvećen imperatoru Oktavijanu Avgustu, predstavlja najznačajniji pregled klasične antičke arhitekture i jedan od najuticajnijih antičkih tekstova u epohi Renesanse. Spis je takođe primarni izvor poznate priče o Arhimedovom otkriću zakona potiska za vreme kupanja u kadi, ispraćenog čuvenim usklikom eureka. Kako se zvao rimski arhitekta i vojni inženjer, autor ovog dela?

3. Nakon što su vlasti u Omanu donele odluku da za 90 procenata smanje zaštićeno Utočište arapskog oriksa zbog otkrića nafte u toj oblasti, komitet Uneska je 2007. godine doneo odluku da ovo područje izbriše sa liste Svetske baštine. Stari, barokni centar kog nemačkog grada u dolini reke Elbe je 2009. godine postao drugo mesto u svetu sa istom sudbinom, jer su lokalne vlasti odlučile da se preko reke izgradi moderan most sa četiri kolovozne trake?

4. Rođen je u Budimpešti kao Ferenc Hofman 1924. godine. Godine 1949. odlazi iz Mađarske u Izrael, gde postaje popularni satiričar pod svojim umetničkim pseudonimom. Njegove knjige su štampane u preko 50 miliona primeraka i prevedene na 37 jezika, a zbirka porodičnih priča 'Kod kuće je najgore' su najčitanija hebrejska knjiga posle Biblije. Pod kojim umetničkim imenom je poznat ovaj pisac?

5. Uz Molijera i Rasina, smatra se jednim od trojice velikana francuskog pozorišta i nadaleko je poznat kao 'otac francuske tragedije'. Pisao je drame u periodu od skoro 40 godina, među kojima su najslavnije tragedije Horacije, Sina, Polieukt i Sid, a zbog poslednje je pao u nemilost francuske Akademije zbog narušavanja važećih literarnih konvencija. Kako se zvao čuveni francuski dramatista iz 17. veka?

6. Kako se zvao norveški pisac i humanista (1684 – 1754.) koji se smatra začetnikom moderne danske i norveške književnosti, a po kome nosi naziv nagrada ustanovljena u Oslu 2003. godine, pominjana i kao 'Nobelova nagrada' za umetnost, društvene i humanističke nauke, pravo i teologiju?

7. Nekih tridesetak godina pošto će Lorens Darel u Velikoj Britaniji objaviti jednu od najpoznatijih tetralogija anglosaksonske književnosti, Aleksandrijski kvartet, sa druge strane Atlantika će početi da izlazi L.A kvartet, koji sačinjavaju romani ‘The Black Dahlia’, ’The Big Nowhere’, ’L.A. Confidential’ i ’White Jazz’, a od kojih su ’Poverljivo iz L.A.’ i ’Crna Dalija’ ekranizovani u uspešne holivudske filmove. Kako se zove proslavljeni američki pisac krimi romana koji potpisuje ove naslove?

8. Zbog svog specifičnog položaja, priobalna morska ostrva su kroz istoriju bila čest izbor lokacije za neke od najozloglašenijih zatvora. Tako su predsednici Južnoafričke Republike, Nelson Mandela i Džejkob Zuma, služili višegodišnje kazne na ostrvu Roben, Al Kapone je bio zatočen na Alkatrazu, a Alfred Drajfus je poslat da služi doživotnu kaznu na Đavolje ostrvo u Francuskoj Gvajani. Ko je bio najpoznatiji zarobljenik na ostrvu Ogigija, na kome je bio zatočen punih 7 godina?

9. Šta je to po prvi put u istoriji uradio Rimljanin Merkurije pošto je stupio na dužnost 533. godine, da bi taj čin sledili svi njegovi naslednici u budućnosti?

10. Britanski biznismen i rudarski magnat Sesil Rouds osnovao je 1888. godine monopolističku kompaniju koja je veoma brzo stekla apsolutnu kontrolu nad južnoafričkom industrijom dijamanata i kroz najveći deo 20. veka zadržala učešće na svetskom tržištu dijamanata od 90%, da bi tek 2012. godine, zbog konkurencije iz Rusije, Kanade i Australije, njen udeo opao na manje od 40%. Kako se zove ovaj dominantni dijamantski kartel?

11. U junu 1916. godine na Istočnom frontu otpočinje masovna ruska ofanziva, najveća i najdalekosežnija saveznička operacija u Prvom svetskom ratu, koja će rezultirati bespovratnim slomom austrougarske armije. Iako svojim ishodom povoljna po Saveznike, kampanja se ubraja u najsmrtonosnije vojne operacije u istoriji ratovanja, jer su ukupni gubici na obe strane bili oko 1,6 miliona ubijenih, ranjenih i nestalih za samo 4 meseca kampanje. Po kom ruskom inovativnom generalu, zapovedniku Jugozapadnog fronta, se naziva ova ofanziva?

12. Velika Britanija je svoja anektirala od Holandije još u 17. veku, dok su SAD svoja otkupila od kraljevine Danske 1916. godine. Ime im je nadenuo Kristofer Kolumbo po svetoj Ursuli i njenih 11 000 sledbenica koje su, prema hrišćanskoj legendi, postradale u hunskoj opsadi Kelna. Koji pojam se krije u pitanju?

13. Koja prirodna nepogoda je nezaobilazni motiv u mitologijama mnogih drevnih civilizacija o čemu nam svedoče mesopotamski Ep o Gilgamešu, hinduistička pripovest o kralju Manuu ili starogrčka legenda o Deukalionu?

14. Planinski venac Karmel u severnom Izraelu od višestrukog je verskog značaja za jevrejsku, hrišćansku, islamsku i bahai religiju, jer se duž njega nalaze neka od najsvetijih mesta za pripadnike ovih konfesija. Koja planina piramidalnog oblika na zapadu Tibetske visoravni predstavlja prirodno svetilište za četiri dalekoistočne religije – budizam, bon, hinduizam i džainizam – pa je penjanje na njen vrh strogo zabranjeno jer se smatra svetogrđem?

15. Koja je jedina država članica Arapske lige koja se celom svojom teritorijom nalazi na Južnoj hemisferi?

16. Proglašenjem Eritreje za italijansku koloniju 1. januara 1890. godine, italijanski kralj je obznanio da će afrička kolonija poneti ime po starogrčkom nazivu za koju susednu vodenu površinu?

17. S obzirom na to šta se može pronaći na njihovim nacionalnim zastavama, dovršite ovaj iscrpan niz država: Belize, Ekvatorijalna Gvineja, Fidži, Haiti i _____________.

18. Koje zabavljačko-scensko zanimanje je dobilo ime po nazivu za najstarije sledbenike zoroastrizma u Ahmenidskom carstvu, a koji je u hrišćanskom svetu daleko poznatiji kao titula tri mudraca sa istoka iz Jevanđelja po Mateju, koji su došli na poklonjenje Isusovom rođenju?

19. Smatra se da je među drevnim Astecima ova biljka predstavljala i do 80% njihovog kalorijskog unosa pred osvajanja. Najpoznatija pod imenom koje dolazi od grčke reči za besmrtan, kako se zove visokoproteinska, bezglutenska pseudožitarica poreklom iz Srednje i Južne Amerike, koja ima duplo više kalcijuma od mleka, tri puta više vlakana nego pšenica, a među svim žitaricama sadrži najveći postotak esencijalne aminokiseline lizina?

20. Odbivši da na zahtev vozača ustupi mesto u autobusu belom putniku 1. decembra 1955. godine u Montgomeriju, Alabama, bila je procesuirana zbog građanske neposlušnosti, što je dovelo do bojkota autobuskog saobraćaja u Montgomeriju i jednog od najuspešnijih pokreta protiv rasne segregacije u istoriji, koji je iznedrio i nobelovca Martina Lutera Kinga. Kako se zvala afroamerička aktivistkinja za ljudska prava koju je američki Kongres proglasio ‘prvom damom građanskih prava‘ i ‘majkom slobodarskog pokreta‘?

21. U nameri da se na Olimpijskim igrama u Seulu 1988. godine makar izjednači sa legendarnim Markom Špicom po broju osvojenih zlatnih medalja na jednim OI isprečio mu se u finalnoj trci na 100 m leptir stilom plivač iz Surinama Entoni Nesti, porazivši ga za neverovatnih 0,01 s.  Koji čuveni američki plivač je uprkos tome na tim OI  osvojio 7 medalja, od čega 5 zlatnih, 1 srebrnu i 1 bronzanu?

22. U periodu od 1980. do 1996. godine u Svetskom kupu u alpskom skijanju zabeležio je 46 pobeda i 101 plasman među prva tri, ali je u ukupnom poretku bio petostruki šampion Svetskog kupa, što je u muškoj konkurenciji još uvek neoboren rekord.  Kako se zove bivši austrijski skijaš koji je od 1976. godine nastupao pod zastavom Luksemburga?

23. 'Jednom me je popisivač stanovništva hteo ispitivati. Njegovu jetru sam pojeo sa bobom i zalio je... ' čuvena je rečenica Hanibala Lektora iz filma 'Kad jaganjci utihnu', koju je Američki filmski institut proglasio dvadeset prvim najslavnijim citatom u istoriji američke kinematografije. Kojim je to delikatesnim toskanskim vinom Hanibal Lektor zalio svoj neobični obrok?

24. Koji termin je skovao francuski filmski kritičar Nino Frank za grupu američkih filmova koja se prikazivala u bioskopima posleratne Francuske u leto 1946. godine, a koju su činili Hjustonov 'Malteški soko', Premingerova 'Laura', Vajlderovo 'Dvostruko osiguranje' i Langova 'Žena na prozoru'?

25. Otmica teretnog broda 'Mersk Alabama' na oko 240 milja od obale Somalije u aprilu 2009. godine bilo je prvo uspešno piratsko zauzimanje broda koji plovi pod američkom zastavom još od ranog 19. veka. Holivudska ekranizacija ovog događaja sa Tomom Henksom u glavnoj ulozi pojavila se u bioskopima 2013. godine, a na ovogodišnjoj dodeli Oskara bila je nominovana u 6 kategorija, ali je ostala bez nagrade. Koji film je u pitanju?

26. Od 1978. i prelaska na islam poznat kao Jusuf Islam, pod kojim imenom je ovaj britanski kantautor i od ove godine član Kuće slavnih rokenrola snimio svoje najveće hitove kao što su 'Father and Son', 'Wild World', 'Morning Has Broken' i 'Moonshadow'?

27. Njihov prvi album iz 1976. godine zvao se isto kao i sam bend, a naziv je potekao od prezimena koje su svi članovi benda usvojili uz svoje pseudonime, mada se niko od njih nije zaista tako prezivao. Za 22 godine karijere objavili su 14 albuma i održali preko 2 200 koncerata, a njihov uticaj na pank-rok pokret bio je još veći u Velikoj Britaniji nego u matičnoj Americi. Kako se zvala ova pionirska pank klapa?

28. Sa nepunih 25 godina postao je član Francuske akademije nauka i od tada pa nadalje gotovo pola veka nije bilo godine kada u časopisu Mémoires de l'Académie nije bilo bar jednog njegovog rada. Doprineo je velikom broju različitih naučnih polja, posebno proučavanju insekata, zbog čega je među prijateljima često nazivan 'Plinijem 18. veka'. Smislio je metod za kalajisanje gvožđa koji se i dalje koristi, eksperimentalno je dokazao da je jačina kanapa veća od zbira jačina svih njegovih zasebnih niti, a njegov rad o mogućnosti upotrebe pauka za proizvodnju svile bio je toliko proslavljen da je kineski car tražio njegov prevod na mandarinski jezik. Njegova temperaturna skala kalibrisana na 80 stupnjeva, koja se koristila u najvećem delu Evrope sve do Francuske revolucije, možda će vam najpre otkriti o kome je reč?

29. Fildsova medalja često se pominje kao 'Nobelova nagrada za matematiku', ali ne samo što je novčani iznos koji ide uz Fildsovu medalju znantno manji od onog koji dobijaju laureati Nobelove nagrade, već se Fildsova medalja, za razliku od Nobelove nagrade, dodeljuje tek svake četvrte godine i to obavezno licima mlađim od 40 godina. Kako se, po norveškom matematičaru iz 19 veka, zove nagrada za matematiku koju Norveška akademija nauka dodeljuje od 2003. godine kao pandan Nobelovoj nagradi?

30. Tevatron je do svog penzionisanja 2011. godine bio drugi najveći sudarač atomskih čestica posle Velikog hadronskog kolajdera u CERN-u. Američka nacionalna laboratorija za fiziku elementarnih čestica blizu Čikaga u kojoj se ovaj džin nalazi, baš kao i hemijski element sa rednim brojem 100 nose ime po istom čuvenom fizičaru. Ko je on?