Pripremni test za Šampionat Srbije, autor pitanja: Aleksandar Divović

Pred vama je test, kog je u sklopu priprema za nastupajući državni šampionat, pripremio naš prijatelj i kolega, Aleksandar Divović. U pogledu rešavanja testa i potrage za odgovorima, nema većih ograničenja, jer ću tačne odgovore objaviti oko 24.00. Uživajte u večerašnjoj poteri za novim znanjem! Svoje odgovore, sugestije i pitanja možete slati kao i do sada, u serijama ili odjednom.

1. Kao jedan od pionira ekspresionističkog pokreta u Nemačkoj 1906. godine pristupa umetničkoj grupi 'Most' u Drezdenu. Početkom 1920-ih ističe se kao pristalica Nacionalsocijalističke partije i postaje njen član. Ipak, zbog Hitlerovog odbacivanja svih oblika modernizma kao 'degenerisane umetnosti', nacistički režim javno osuđuje umetnikov rad, zbog čega se 1052 njegova dela povlače iz nemačkih muzeja – više nego od bilo kog drugog umetnika. Uprkos potpunoj zabrani slikanja od 1941. godine, do kraja rata radi na seriji od oko 1300 akvarela pod nazivom 'Nenaslikane slike'. Kako se zvao ovaj 'degenerisani' slikar i grafičar?

2. Smatra se jednim od najvećih mističkih pesnika islama, koji je pisao na persijskom jeziku. Njegova najpoznatija poema je 'Masnevija', koja se sastoji od šest knjiga i bavi se raznim temama, često u obliku parabola ili anegdota napisanih u slikovitom stihu. Među muslimanskim misticima je poznata kao 'Kuran na persijskom'. Kako se zvao persijski pesnik i filozof  iz 13. veka koji je u protekloj deceniji bio najprodavaniji pesnik u Americi?

3. Kako se zove francuska koncertna dvorana koja je bila u zenitu između 1890-ih i 1920-ih godina, ali još uvek postoji kao snažan simbol francuskog i pariskog kulturnog života? U njoj je Žozefina Beker 1926. godine izazvala senzaciju svojim čuvenim 'banana plesom', a na slici Eduara Manea, u čijem naslovu se krije naziv dvorane, vidimo jednu od konobarica koje rade tamo.

4. Među najznačajnije arhitektonske spomenike u karijeri ovog dobitnika Prickerove nagrade ubrajaju se istočno krilo Nacionalne galerije umetnosti u Vašingtonu, toranj Kineske banke u Hong Kongu, Muzej islamske umetnosti u Dohi i svakako najprepoznatljivija piramida u Luvru. Kako se zove ovaj američki arhitekta kineskog porekla, koga često nazivaju poslednjim majstorom modernističke arhitekture?

5. U službi kneza Aleksandra Karađorđevića Ilija Garašanina 1844. godine piše 'program spoljašnje i nacionalne politike Srbije' pod nazivom Načertanije, kojim se predviđalo ujedinjenje 'svih naroda srpskih'. Iste godine grčki premijer Joanis Koletis, prilikom obnarodovanja prvog Ustava Kraljevine Grčke, skovao je termin koji je do 1920-ih označavao plan o objedinjavanju svih grčkih zemalja u jednu državu, koja bi obuhvatala današnju Grčku, evropski deo današnje Turske, kao i maloazijsku obalu Egejskog i Mramornog mora. Pod kojim imenom je poznato 'grčko Načertanije'?

6. Manje od mesece dana pre čuvene Bitke kod Hastingsa 1066. godine odigrala se uvodna bitka između poslednjeg anglosaksonskog kralja Engleske Harolda II i vikinških invazionih snaga, na čijem čelu se nalazio norveški kralj Harald III, ojačanih Škotima i lokalnim pobunjenicima. Anglosaksonske snage su do nogu potukle svoje vikinške protivnike, čiji su se ostaci na svega 24 broda (doplovili sa 300 do 500 brodova) povukli iz Engleske, a sama bitka se smatra svojevrsnim krajem ere Vikinga. Bitka je u istoriji zabeležena pod imenom koje nam je daleko poznatije kao naziv fudbalskog stadiona na kome igra četvorostruki prvak Engleske, osvajač Lige šampiona i Lige Evrope. O kojoj bici je reč?

7. Kao glavni vojni strateg i general Džingis-kana i Ogedaj-kana režirao je više od 20 kampanja u kojima su pokorena 32 naroda i izvojevano 65 bitaka; tokom pohoda osvojio je ili zauzeo više teritorija od bilo kog vojskovođe u istoriji. Posebno je zapamćen po izuzetno koordinisanoj kampanji 1241. godine u kojoj je u razmaku od dva dana, sa snagama međusobno udaljenim 500 km, uništio armije Mađarske i Poljske. Kako se zvao mongolski vojni genije?

8. Kako se zove rod od oko 240 biljnih vrsta iz porodice suncokreta, poreklom iz tropskih predela zapadne Severne Amerike i Južne Amerike, koji sadrži glikozid i do 300 puta slađi od šećerne repe i šećerne trske, te se naširoko koristi kao moćan prirodni zaslađivač i supstitut sećeru?

9. Osnovana 1901. godine u Sent Luisu, SAD, ova multinacionalna hemijska kompanija svoju imperiju gradila je kroz proizvodnju i plasman najrazličitijih hemijskih proizvoda. U procesu restrukturiranja poslovanja krajem 20. i početkom 21. veka kompanija se orijentiše na biotehnologiju i izrasta u vodećeg proizvođača genetički modifikovanog semena, sa tržišnim učešćem od 70% do čak 100% kod nekih kultura. Kako se zove ova kontraverzna kompanija, koja je čest fokus mnogih antiglobalističkih i ekoloških kampanja?

10. Tokom 1890-ih godina u evropskoj automobilskoj industriji nazivan je 'Kraljem konstruktora'. Zajedno sa Paulom Dajmlerom, Gotlibovim sinom, konstruisao je prvi automobil koji je poneo ime Mercedes. Brend luksuznih automobila u vlasništvu 'Daimler AG', zamišljen kao konkurent velikanima poput 'Bentlija' i 'Rols-Rojsa', nosio je ime po njemu, sve dok nije ugašen krajem prošle godine. Kako se zvao čuveni nemački inženjer i industrijalac?

11. Kako se zove meksičko svetlo pivo, najprodavanije uvozno pivo u SAD i jedno od najpopularnijih u svetu, koje se obično služi sa parčetom limuna ili limete u grliću boce?

12. Smešten na obalama Dunava u srcu Bavarske, ovaj grad je poznat kao mesto osnivanja tajnog bavarskog društva Iluminata, Meri Šeli ga je odabrala za mesto rođenja čudovišta doktora Frankenštajna u istoimenom romanu, dok je verovatno najpoznatiji kao sedište automobilske kompanije 'Audi'. Koji grad je u pitanju?

13. Kako se zove fiktivni advokat odbrane koji se prvi put pojavio u kriminalističkoj prozi Erla Stenlija Gardnera? Protagonista je u preko 80 romana i priča, od kojih se većina bavila njegovim klijentima kojima se sudilo za ubistvo. Obično je bio u stanju da dokaže nevinost svog klijenta tako što bi demonstrirao krivicu drugog lika. Lik je takođe dobro poznat po mnogim pojavljivanjima na radiju, filmu i televiziji, uključujući 'najuspešniju i najdugovečniju advokatsku seriju u istoriji televizije', koja se emitovala od 1957. do 1966. godine.

14. Pripada skupini četiri velika klasična kineska romana i ubedljivo je najprodavanije romaneskno delo nastalo van zapadnog sveta, kao i najprodavaniji roman napisan na neengleskom jeziku uz 'Malog princa'. Autorstvo nad kompletnim romanom pripisuje se Cao Sjuećinu, mada se zna da je on autor prvih 80 poglavlja, dok je još 40 dodato posle njegove smrti. Posebna akademska disciplina 'crvenologija' bavi se proučavanjem samo ovog dela. Kako se zove kineski literarni klasik iz 18. veka?

15. Žan Kokto ga je prozvao 'ludim Šopenom', dok ga je Kaunt Bejzi nazivao osmim svetskim čudom. Kako se zvao američki džez pijanista i virtuoz iz prve polovine 20. veka koji je, uprkos činjenici da je bio skoro potpuno slep od rođenja, stekao reputaciju najvećeg džez pijaniste svih vremena?

16. Kako glasi naslov baleta zasnovanog na dve sablasne priče Ernsta Hofmana, 'Peščani čovek' i 'Lutka', premijerno prikazanog 1870. godine na muziku Lea Deliba? Dramaturška okosnica baleta započinje događajem u kojem misteriozni pronalazač uspeva da stvori živu lutku-igračicu u koju se zaljubljuje njegov prijatelj.

17. Ova fraza se istorijski koristila da opiše zapadne muzičke grupe koje su imale veliku popularnost u Japanu, ali ne nužno u matičnoj zemlji i drugim krajevima sveta. Koja fraza je u pitanju ako znamo da isti naziv nosi veliki hit nemačke grupe 'Alphaville' iz 1984. godine, kao i ništa manje uspešna obrada benda 'Guano Apes'?

18. Filmski klasik Bilija Vajldera iz 1945. godine o propalom njujorškom piscu alkoholičaru jedini je film u istoriji koji je nagrađen Oskarom za najbolji film, Zlatnim globusom i Zlatnom palmom u Kanu u kategoriji najboljeg filma. Kako se zove ova filmska adaptacija istoimenog romana Čarlsa Džeksona?

19. Karijeru ovog američkog glumca obeležio je niz pustolovnih likova koje je tumačio u nemim filmovima, kao što su 'Bagdadski lopov', 'Robin Hud', 'Znak Zoroa', 'Crni pirat' i 'Tri musketara'. U svoje vreme bio je poznat kao 'kralj Holivuda', a uz Čarlija Čaplina bio je i jedan od koosnivača producentske kuće 'United Artists'. Koja ikona holivudskog nemog filma je u pitanju?

20. Najskuplji film u istoriji sovjetske kinematografije nagrađen je Oskarom za najbolji strani film 1969. godine, čime je postao prvi sovjetski film koji je dobio to priznanje i, sa trajanjem od preko 7 časova, najduži film koji je osvojio Oskara uopšte. Epsku tetralogiju režirao je Sergej Bondarčuk, koji glumi i jednog od glavnih likova. Po motivima kog klasičnog ruskog romana je snimljen ovaj film?

21. Džim Hajns je postao prvi atletičar u istoriji koji je 100 m pretrčao za manje od 10 s; američki bacač diska Al Orter je osvojio četvrtu zlatnu medalju na OI za redom i postao druga osoba u istoriji kojoj je to pošlo za rukom u individualnom sportu; Bob Bimon je doskočio na tada neverovatnih 8.90 m u skoku u dalj, što je još uvek važeći olimpijski rekord, a Dik Fozburi je osvojio zlato u skoku u vis prikazavši novi stil skakanja koji je od tada poznat upravo po njemu. U kom gradu i koje godine su održane OI na kojima su ostvareni ovi rezultati?

22. Svečano otvoren u Briselu 1930. godine kao 'Jubilej stadion', pod imenom 'Kralj Boduen' poznat je od 1995. godine. Pod kojim imenom je ovaj fudbalski stadion, kapaciteta 50 000 gledalaca, bio poznat između 1946. i 1995. godine?

23. Jedna od najpopularnijih taktičkih video igara i pucačina iz prvog lica na ovim prostorima 'Counter-Strike' proistekla je kao modifikacija ove video igre. Centralna figura u igri je teorijski fizičar Gordon Friman koji mora da pronađe izlaz iz tajnog podzemnog objekta u kome su eksperimenti u vezi sa teleportacijom krenuli po zlu. Prema Ginisovoj knjizi rekorda, reč je o najviše ocenjenoj pucačini od strane uglednog 'PC Gamer' magazina i najprodavanijoj PC pucačini iz prvog lica svih vremna. Kako se zove ova video igra?

24. Pustinja Namib u jugozapadnoj Africi smatra se najstarijom pustinjom u svetu. Kao sušta suprotnost ovom obliku bioma, status najstarije tropske kišne šume u svetu uživa malezijski nacionalni park ustanovljen kao Nacionalni park kralja Džordža V 1938/1939. godine. Pod kojim imenom je ovaj park poznat od sticanja nezavisnosti Malezije 1957. godine?

25. U nižim delovima ovog planinskog masiva, oko gradova Suze i Anšana, pronađeni su najstariji tragovi poljoprivrede koji datiraju iz 9000 godina p.n.e. Podno padina iste planine zabeleženi su i neki od najstarijih tragova vinarske proizvodnje iz cca. 5400. i 3500. godina p.n.e. Kako se zove najveći planinski masiv u Iranu i Iraku u čijoj okolini su dokumentovana ova otkrića?

26. Važi za jednu od najpoznatijih utvrda na svetu i smatra se školskim primerom koncentrične tvrđave. Bila je jedna od najznačajnijih krstaških tvrđava i dugi niz godina sedište Jovanovaca u Siriji. Od 2006. godine nalazi se na popisu Svetske baštine Uneska, a nedavno se našla u centru medijske pažnje jer je ozbiljno oštećena u sukobima režima i pobunjenika u Siriji. Kako se zove ova legendarna tvrđava?

27. Zbog otkrića koje je objavio u eseju iz 1824. godine da atmosferski gasovi mogu da povećaju površinsku temperaturu na Zemlji, obično mu se pripisuje otkriće efekta staklene bašte. U matematici je najpoznatiji po svojim redovima i transformacijama, a u fizici po zakonu provođenja toplote. Na povratku iz Egipta 1801. godine upravo je on doneo u Francusku čuveni kamen iz Rozete. Kako se zvao ovaj francuski matematičar i polimat, po kome Univerzitet u Grenoblu nosi ime?

28. 'Gavrilova truba' je geometrijska figura koja je pre otkrića matematičke analize sugerisala da ima beskonačnu površinu, ali ograničenu zapreminu. Ime se odnosi na tradiciju identifikovanja arhanđela Gavrila sa anđelom koji duva u trubu da najavi Sudnji dan. Paradoksalna svojstva ove figure prvi je proučavao italijanski fizičar i matematičar iz 17. veka po kome ona nosi alternativno ime. Kako se on zvao?

29. Austrijsko-američki biolog i lekar Karl Landštajner, koji je otkrio postojanje krvnih grupa i rezus faktora krvne grupe, takođe je 1909. godine otkrio soj virusa – izazivača veoma zastupljene i opasne bolesti tog vremena. O kojoj bolesti je reč?

30. Radeći na Torinskom univerzitetu, italijanski hemičar Askanio Sobrero sredinom 19. veka otkrio je veoma tešku, masnu, bezbojnu i eksplozivnu tečnost, koja će kasnije naći široku primenu u rudarstvu i medicini. Transport ovog jedinjenja kroz nepristupačne predele Južne Amerike centralni je motiv filmskog klasika Anrija Žorža Kluzoa 'Nadnica za strah' iz 1953. godine. Koje jedinjenje je u pitanju?