PRIPREMNI TEST za WQC 2014. ISTORIJA (autor: Ivan ANDONOV)

1. Udaljen 187 km od Tripolija i treći po veličini u Libiji, kako se zove priobalski grad koji je tokom ključne bitke u građanskom ratu 2011. godine zbog intenziteta borbe i strateške i simboličke važnosti dobio nadimak „libijski Staljingrad“?

2. 5. juna 2013. godine „The Guardian“ je objavio vest da je američka NSA (Državna bezbednosna agencija) tražila jednoj telekomunikacionoj kompaniji da joj prosledi podatke o svim telefonskim pozivima unutar SAD i između SAD i inostranstva. Kako se zove veliki telefonski operater koji se našao u središtu ovog skandala, čije ime inače stoji u nazivu sportske arene u kojoj su domaćini NBA tim Vašington Vizardsi i hokejaši Vašington Kapitalsa?

3. Tehnološki artefakti složenosti ovog mehanizma datiranog u I vek p.n.e. nisu se pojavljivali narednih hiljadu godina. Ova sprava se koristila za računanje astronomskih pozicija i smatra se prvim mehaničkim računarom. Pod kojim imenom je poznat ovaj mehanizam, pronađen početkom XX veka u olupini potopljenog trgovačkog broda u blizini grčkog ostrva po kome je i nazvan?

4. Kako se zove nekadašnji vođa etiopske vojne hunte Derg koja je svojevremeno zbacila sa vlasti Hajle Selasija i predsednik Etiopije od 1987. do 1991. godine koji se i dalje nalazi u egzilu u Zimbabveu, pošto ga je vrhovni sud Etiopije osudio na smrt u odsustvu, smatrajući ga krivim za genocid sa milionskim brojem žrtava?

5. Početkom II veka naše ere dominirala su četiri velika carstva. Rimsko carstvo je vladalo Mediteranom, delovima severne Evrope, delom Bliskog istoka i severnom obalom Afrike. Na istoku je bilo Kinesko carstvo sa dinastijom Han. Između se nalazilo carstvo Parćana, koje je zauzimalo veći deo zapadne Azije i deo Bliskog istoka koji nije bio pod Rimom, i koje četvrto carstvo, koje se protezalo od Aralskog mora kroz današnji Uzbekistan, Avganistan, Pakistan i severnu Indiju?

6. Kako se zvao nemački pacifista koji je radio na razotkrivanju nemačkog tajnog ponovnog naoružavanja kojim je kršen Versajski sporazum, zbog toga bio osuđen za veleizdaju i špijunažu 1931. godine, a četiri godine kasnije postao prvi laureat Nobelove nagrade za mir koji nije bio u mogućnosti da primi nagradu?

7. Kada je 1977. godine njen osnivač Menahem Begin postao premijer, to je bio prvi put da je levica izgubila vlast u Izraelu. Njen sadašnji predsednik je sadašnji premijer Benjamin Netanijahu. Kako se zove najveća partija desnog centra u Izraelu?

8. Kako se zvalo zakonski privilegovano plemstvo u Poljskoj za vreme vladavine kraljeva i kasnije u državnoj zajednici sa Litvanijom?

9. Njegov otac je ujedno i otac njegove nacije. On je ove godine postao predsednik iste. Njegovo ime predstavlja najviši vrh njegovog kontinenta. Ko je on?

10. U Prvoj praškoj defenestraciji sedam članova gradskog saveta ubijeno je izbacivanjem kroz prozor od strane radikalnih čeških husita 1419. godine. Koje istorijski važne godine se dogodila Druga praška defenestracija?

11. Kako se zvao japanski mačevalac poznat po svojim dvobojima i osobitom stilu, osnivač Niten Iči-rju stila mačevanja i autor „Knjige pet prstenova“ o strategiji, taktici i filozofiji koja se izučava i dan-danas?

12. Koju je brojevnu oznaku imao Meseršmitov model aviona, mlazni lovac-bombarder prve generacije, noćni lovac i izviđač iz Drugog svetskog rata, prvi mlazni avion na svetu koji se serijski proizvodio i ujedno prvi mlazni avion koji je učestvovao u borbi?

13. Kako se kod starih Rimljana nazivao visoki finansijski službenik koji je imao ulogu rizničara i dužnost da skuplja državne prihode i pomaže upraviteljima provincija u računovodstvu?

14. Ovaj persijski polimat (1048-1131) autor je jednog od najbitnijih traktata na temu algebre napisanih pre modernog doba, po imenu „Traktat o demonstraciji problema algebre“, koji uključuje geometrijske metode rešavanja kubnih jednačina presecanjem hiperbole sa krugom. Takođe je doprineo reformi kalendara, a njegov poetski talenat ostao je zabeležen putem katrena (rubaija) kojih je napisao oko hiljadu. Kako se zvao ovaj svestrani čovek?

15. Kako se zove stenovito brdo 130 km jugoistočno od Rima na kome je sveti Benedikt osnovao prvi manastir benediktinskog reda i oko koga se vodila ključna bitka (tačnije serija bitaka) Drugog svetskog rata, kada se u probijanju „Gustav linije“ nemačkih vojnih utvrđenja posebno istakao Drugi poljski korpus?

16. Nakon nešto više od dva meseca vladavine, proleća 1871. godine, Pariska komuna je ugušena na izuzetno surov način. Kako se zvao političar i vodeći istoričar Francuske buržoaske revolucije, šef versajske vlade u to vreme, koji je u krvi ugušio ovu vlast u takozvanoj „Krvavoj nedelji“ sa brojem žrtava koji se meri u desetinama hiljada?

17. Nakon 541 dana pregovora i obaranja Ginisovog rekorda po broju dana bez vlade, Belgija je 6. decembra 2011. godine konačno dobila novu vladu. Glavni uzrok ovog raskola svakako je neslaganje flamanske i valonske populacije, pa možda i nije iznenađenje što je novoizabrani premijer etnički – Italijan! Kako se zove aktuelni šef belgijske vlade, prvi državni lider Evropske unije koji je javno priznao da je gej?

18. Vladavina dinastije Tang (618-907) smatra se vrhuncem kineske civilizacije i kulture, kada je teritorija Kine narasla više nego za vreme dinastije Han, a populacija prešla preko 50 miliona stanovnika. Ipak, ova vladavina bila je delimično prekinuta od 690. do 705. godine, kada je jedna žena preuzela presto, postavši tako jedina kineska carica u istoriji koja je samostalno vladala. Kako se zvala ova carica iz samozvane dinastije Džou?

19. Koja je poslednja država Novog sveta koja je u XIX veku stekla potpunu nezavisnost od Španije, gotovo četiri decenije posle svih ostalih dotadašnjih španskih kolonija, ne računajući Kubu, kojoj je to pošlo za rukom tek početkom XX veka?

20. Ime ovog engleskog istraživača i pomorca danas nosi nekoliko značajnih geografskih pojmova Severne Amerike. U potrazi za severozapadnim prolazom do Kine navodno je otkrio Jan Majenovo ostrvo koje danas pripada Norveškoj, a poslednji put je viđen 1611. godine kada je u malom čamcu sa sinom i nekoliko vernih članova posade proteran sa svog broda nakon pobune. Danas zaliv u kome se ovo odigralo nosi njegovo ime. Ko je u pitanju?

21. Koji je rimski papa, poznat po nadimcima „strašni papa“ i „papa ratnik“, bio pokrovitelj ponovne izgradnje Bazilike Svetog Petra i Mikelanđelovog ukrašavanja tavanice Sikstinske kapele, a takođe je uveo instituciju Švajcarske garde u Vatikan?

22. „Petooktobarska revolucija“ je termin koji nije isključivo vezan za Srbiju. Tačno 90 godina ranije, 5. oktobra 1910. godine, jedna evropska država je zbacila kralja sa prestola i postala republika. Koja?

23. Pre pojave Saladina, ova dinastija turkijskog porekla koja je u službi Seldžuka vladala područjima današnje Sirije i severnog Iraka predstavljala je najkonkretniju pretnju krstaškoj Jerusalimskoj kraljevini u XII veku. Osnovao ju je Imad ad-Din dok je služio kao seldžučki atabeg u Mosulu, a njen uticaj ojačao njegov sin Nur ad-din Mahmud, kada je dinastija bila na vrhuncu moći i pored Mosula kontrolisala i Alep i Damask. Kako se zvala ova dinastija?

24. Jedna od najtežih talačkih kriza i terorističkih napada uopšte u istoriji Rusije desila se prvog dana škole 1. septembra 2004. godine kada je grupa čečenskih terorista zauzela jednu školu u Severnoj Osetiji. Kriza je trajala nešto više od dva dana, a tragični bilans iznosio je između 300 i 400 ljudskih žrtava. Kako se zove mesto u kome se desio ovaj napad?

25. Drugi svetski rat bio je specifičan za Ujedinjeno kraljevstvo i po tome što su za njegovo vreme pod vladavinom kralja Džordža VI promenjena čak tri premijera. Prvih osam meseci rata Britance je predvodio Nevil Čemberlen, da bi ga nasledila jedna od ključnih figura rata, Vinston Čerčil. Ko je dočekao kapitulaciju Japana kao britanski premijer pošto je kao pobednik izbora zauzeo Čerčilovo mesto usred Potsdamske konferencije?

26. Kako se zvao stari peruanski narod i kultura, naslednik još starije Moče civilizacije, čiji je centar bio grad Čan Čan na teritoriji današnjeg grada Truhiljo, javlja se početkom drugog milenijuma, a Inke su ga pod vođstvom Tupak Inka Jupankija pokorile i asimilovale oko 1470. godine, samo pola veka pre dolaska španskih kolonizatora?

27. Jedan od najvećih i najočuvanijih rimskih gradova doživeo je procvat u doba imperatora Septimija Severa, koji je ovde rođen. Prostrano pozorište, forum i pijaca bili su deo urbanog centra koji je mogao da parira samom Rimu. Kako se zvao ovaj grad, čije se veoma očuvane ruševine nalaze u Al Humsu u današnjoj Libiji, 130 km istočno od Tripolija?

28. Kako se zvao čuveni sovjetski snajperista koji je 1942. godine tokom Staljingradske bitke ubio 225 nemačkih vojnika i oficira i njihovih saveznika (uključujući i 11 neprijateljskih snajperista), što je samo deo njegovog ukupnog bilansa za vreme rata?

29. Bio je rođak kardinala Mazarena i sin Olimpije Mansini, odrastao u jezgru dvorskih spletki na dvoru Luja XIV. Uprkos njegovoj velikoj želji, kralj mu nikada nije dozvolio da pristupi francuskoj vojsci, što će mu se kasnije osvetiti. Ko je ovaj čovek koji je izrastao u moćnog vojskovođu i naneo nekoliko bolnih poraza francuskoj vojsci i tako uspeo da se osveti Luju XIV za njegovu bezobzirnost?

30. Kako su se zvali građani-vojnici pešadije u antičkoj Grčkoj koji su obično bili naoružani kopljem i štitom i kretali se u formaciji falange, a uglavnom su predstavljali srednju klasu koja je imala dovoljno novca za nabavku opreme, kojoj su pripadale i mnoge poznate ličnosti tog vremena?