NOVI SET PITANJA (autor: Ivan ANDONOV)

1. Da bi okončao beskonačne sporove o ishođenju Svetoga Duha, Karlo Veliki je 809. godine sazvao sabor u Ahenu kojim je lično predsedavao, na kome je odlučeno da se simbolu vere pridoda „i od Sina“. Koja latinska reč označava ovu dogmu rimokatoličke crkve, po kojoj Sveti Duh potiče i od Sina, a ne samo od Boga Oca, kako je prema učenju pravoslavne crkve, što je u XI veku dovelo do raskola i konačne podele hrišćanstva?

2. Ako vas neki prijatelj SMS-om upita kako glasi naslov ovog poznatog japanskog anime filma iz 1997. godine, a vaš mobilni telefon ima standardnu numeričku tastaturu sa 10 cifara, „zvezdom“ i „tarabom“, moraćete na svoju žalost čak 6 slova zaredom da otkucate na istom tasteru da biste mu odgovorili. Koji naslov je u pitanju?

3. Južnoafrički muzički sastav posve grotesknog imidža po imenu Die Antwoord (na afrikaans jeziku „Odgovor“) prvobitno je stekao internet slavu singlom „Enter the Ninja“, posle koga je ubrzo usledila prva svetska turneja. Uznemirujući vizuelni utisak ovog spota dodatno je pojačala pojava čoveka po imenu Leon Bota, koji je nešto kasnije sa samo 26 godina preminuo usled komplikacija od Hačinson-Gilfordovog sindroma. Ironično, on je jedan od rekordera po dugovečnosti među obolelima od ove retke bolesti ubrzanog starenja, koja je nama poznatija pod kojim imenom grčkog porekla?

4. Pre svega zahvaljujući Dušku Dugoušku, koji je frazom „jadni mali ______“ ismevao lovačke sposobnosti Elmera Daveža, ovo biblijsko ime se u engleskom jeziku od sinonima za posve pohvalnu osobinu vremenom pretvorilo u žargonski izraz za glupog i nesposobnog čoveka. Koje ime treba dopisati na crtu, ako dodamo da se tako zove i peti studijski album grupe Green Day iz 1997. godine?

5. Koja troslovna skraćenica kod nas odgovara engleskom akronimu VAT i španskom IVA („Impuesto sobre el Valor Agregado“)?

6. Osvojila je po zlatnu medalju na tri različita izdanja Zimskih olimpijskih igara tokom 1990-ih, kao i tri svetska zlata, a danas je poznata i kao supruga Alesandra Benetona, predsednika čuvenog modnog giganta koji nosi ime njegove porodice. Kako se zove ova nekadašnja italijanska skijašica?

7. Iako je njihov frontmen, jedan od najslavnijih pripadnika sovjetskih Korejaca (koji sebe nazivaju „korjo-saram“), nastradao 1990. godine u saobraćajnoj nesreći sa samo 28 godina, sovjetski rok bend Kino iza sebe je ostavio čak 7 studijskih albuma, a kruna je bio veliki koncert na stadionu Lužnjiki pred 62 hiljade ljudi. Prošlog juna, na pedesetogodišnjicu njegovog rođenja, Google je objavio Doodle koji je aludirao na čuveni zid posvećen pokojnom pevaču u moskovskoj ulici Arbat, pandan Lenonovom zidu u Pragu. Kako se zvao ovaj muzičar, jedna od najvećih ikona ruske rok muzike?

8. Rođen je u Omahi, najvećem gradu Nebraske, savezne države po kojoj će se zvati njegov novi film čiji se izlazak očekuje krajem godine. Kako se zove ovaj režiser koji stoji iza filmova „Građanka Rut“, „Izbor“, „O Šmitu“, „Stranputice“ i „Potomci“, poznat po britkom crnom humoru kroz koji na satiričan način prikazuje savremeno američko društvo?

9. Priča kaže da je ovaj plesni fitnes program nastao kada je instruktor aerobika Alberto Perez zaboravio da ponese kasetu pripremljenu za čas koji je držao tog dana, pa je na licu mesta iskoristio salsa i merenge kasete koje je imao u rancu i tako kroz improvizaciju ipak održao čas uz muziku atipičnu za klasični aerobik. Danas se među slavnim ličnostima koje ga upražnjavaju nalaze Dženifer Lopez, Viktorija Bekam, Hali Beri, pa čak i Džeki Čen. Kako se zove ovaj program nastao 1986. godine u Kolumbiji?

10. Ova katedrala koju danas koriste finski luteranci sagrađena je u XV veku, a od tada do danas izgorela je više puta. Najpre su je 1508. godine uništili Danci, zatim u tri navrata Rusi, da bi 2006. godine bila žrtva trenda paljenja crkava po severu Evrope od strane blek metal muzičara, u ovom slučaju tada 18-ogodišnjeg Kale Holma, koji zbog tog incidenta još uvek služi kaznu od 6 i po godina zatvora. U kom gradu nedaleko od Helsinkija se nalazi pomenuta katedrala, ponovo otvorena dve godine nakon poslednjeg požara?

11. Koji slavni holivudski glumac je pet godina obavljao funkciju predsednika Nacionalne asocijacije pušaka (NRA), zbog čega je između ostalog bio meta Majkla Mura u dokumentarnom filmu „Bowling for Colombine“?

12. Nakon turbulentnog Sengoku perioda, u Japanu je 1603. godine zavladao Tokugava šogunat, što je označilo početak Edo perioda - više od dva i po veka ekonomskog i kulturnog procvata, ali i izolacije Japana. Odlučujuća bitka koja je otvorila put Tokugavi Iejasuu ka poziciji šoguna desila se 21. oktobra 1600. godine, kada je njegova vojska porazila snage Hidejori Tojotomija. Pod kojim imenom je poznata ova bitka, nazvana po mestu njenog odigravanja u prefekturi Gifu, za koju se govorilo „kontroliši Gifu i kontrolisaćeš Japan“?

13. Od tri medalje Tunisa na Olimpijskim igrama u Londonu, ovaj plivač je osvojio dve. Nakon što nije uspeo da odbrani zlato iz Pekinga na 1500 metara, zadovoljivši se bronzom, na kraju se ipak okitio i najsjajnijim odličjem, i to u plivačkom maratonu na 10 kilometara održanom u Hajd parku. Kako se zove ovaj trofejni plivač, ponosni nosilac zastave Tunisa na ceremoniji zatvaranja prethodnih Olimpijskih igara?

14. Još od XVII veka, iz leta u leto, lokalni stanovnici neprestano pričaju o ovom festivalu. Koji italijanski grad svake godine dočekuje hiljade turista na festival Palio, na kome se ljuti rivali iz njegovih opština, poznatih kao „kontrade“, takmiče između sebe u svojevrsnim konjskim trkama koje se održavaju dvaput svakog leta - 2. jula, odnosno 16. avgusta?

15. Začela ga je grupa studenata univerziteta Jejl, popularizovan je među američkim vojnicima tokom Drugog svetskog rata, a danas ga upražnjavaju mladi širom sveta. Kako se zove timski sport koji se igra po pravilima američkog fudbala (ili ragbija), u kome se umesto lopte koristi frizbi, zbog čega ga takođe neki njegovi ljubitelji u žargonu zovu „razbi“?

16. Po prestanku rada kultnog američkog post-hardkor benda At the Drive-In, njegovi predvodnici Omar Rodrigez-Lopez (gitarista) i Sedrik Biksler-Zavala (pevač) započeli su novi projekat koji će se izroditi u jedan od najneobičnijih bendova današnjice. Novom bendu taj status je obezbedio već debi album „De-Loused in the Comatorium“, jednočasovna saga o boravku čoveka po imenu Cerpin Taxt na tankoj liniji između života i smrti, čijem su stvaranju u značajnoj meri doprineli legendarni članovi Red Hot Chili Peppersa, Džon Frušijante i pogotovo Fli. Kako se zove ovaj progresiv rok bend, jedan od retkih sastava tog opredeljenja koji često nastupa na svetski poznatim džez festivalima?

17. Da car Svetog rimskog carstva Karlo VI nije 1713. godine doneo ovaj specijalni ukaz, njegova ćerka Marija Terezija ne bi mogla kao ženski naslednik da preuzme austrijski presto i kasnije ostavi neizbrisiv trag u istoriji Evrope. Kojim se imenom od dve reči, čija upotreba seže u prošlost sve do cara Justinijana, u istorijskim spisima naziva ovakav dokument od primarne važnosti koji izdaje vrhovni vladar?

18. Turistička ponuda nemačkog grada Potsdama bazira se na dve velelepne palate. Prva od njih je Sansusi („Bez brige“), najveći kompleks u Nemačkoj koji je zaštitio UNESCO, u koji je Fridrih Veliki primao brojne goste od kojih je svakako najslavniji bio Volter. Kako se zove druga raskošna potsdamska palata, nazvana po snaji poslednjeg nemačkog cara Vilhelma II, u kojoj je 1945. godine održana čuvena Potsdamska konferencija?

19. Rođen je 1969. godine u Trondhajmu. Pravio je kratke filmove i muzičke spotove, radio u pozorištu, na psihijatrijskoj klinici, kao književni kritičar, učitelj i prevodilac poezije. Kao pisac je debitovao 1993. godine sa romanom „Prohujalo sa ženom“, da bi kultni status stekao sa naredna dva - „Naivan. Super“ i „L“. Kasnije je stvorio zanimljivi lik Andreasa Doplera koji na svoj način pokušava da se suprotstavi modernom kapitalističkom društvu, o kome je za sada napisao dva romana, „Dopler“ i „Volvo kamioni“. Kako se zove ovaj norveški pisac?

20. Originalni primerak ove tkanine može se podičiti najstarijim trejdmarkom u Ujedinjenom Kraljevstvu, a njeno ime nalazi se i u prezimenu poznate kanadske glumice i supruge Džina Simonsa iz grupe Kiss. Kako se zove ova gruba vunena tkanina nastala u Škotskoj, često pominjana u romanima Agate Kristi, kojom su pokrivana stara Fender gitarska pojačala i popularno nazivana po njoj?

21. Prema Knjizi postanja, na tom mestu je Abraham sklopio savez sa kraljem Abimelekom i tom prilikom iskopao bunar. Danas se tu nalazi sedmi grad Izraela po broju stanovnika i najveći grad u pustinji Negev koja se prostire južnim delom države. Kako se zove ovaj grad, u bukvalnom prevodu „studenac zakletve“, nazvan prema pomenutom biblijskom bunaru?

22. Ovaj Amerikanac koji se nalazi u vrhu liste najboljih stend-ap komičara svih vremena rekao je za sebe da je „Čomski sa masnim vicevima“. Bio je prvi čovek čiji je snimljeni nastup u šou programu Dejvida Letermana izbačen iz emitovanja. Izvršio je veliki uticaj na bend Tool, često otvarao njihove koncerte, a posle njegove prerane smrti u 33. godini od raka pankreasa bend mu je napravio posvetu na omotu svog albuma „Aenima“ sa natpisom „Još jedan preminuli heroj“. Kako se zvao ovaj kultni komičar i oštri društveni kritičar, aktivan od 1978. do smrti 1994. godine?

23. Ovo je najpoznatije muzičko delo za gitaru i orkestar španskog kompozitora Hoakina Rodriga. Kasnije je Majls Dejvis odsvirao njegov drugi stav na svom albumu „Sketches of Spain“, a još kasnije ga Pako de Lusija interpretirao u celosti na albumu koji je i nazvao njegovim originalnim imenom. Kako se zove ovo koncertno delo, posvećeno gradiću 48 km južno od Madrida u kome se nalazi jedna od velelepnih palata koje pripadaju španskoj kraljevskoj porodici?

24. Opšte je poznato da rulet zovu „đavolja igra“ zato što je zbir svih zastupljenih brojeva na stolu upravo 666. Ako želimo da proverimo tačnost ovog podatka, ne moramo da sabiramo sve brojeve ponaosob, već je dovoljno da saberemo najmanji i najveći (ne računajući nulu) i taj zbir pomnožimo sa polovinom njihovog ukupnog broja. Dakle: (36+1) x (36/2) = 37 x 18 = 666. Koji veliki matematičar je prema čuvenoj anegdoti već u 8. godini života uočio ovu zakonitost i tako doskočio nastavniku koji je pokušao da ga kazni zbog nemirluka naloživši mu da sabere sve brojeve od 1 do 100?

25. Jednako je poznata po svojim golmanskim veštinama i po atraktivnom izgledu. Sigurnim odbranama vodila je nacionalni tim svoje zemlje do zlatnih medalja na poslednja dva izdanja letnjih Olimpijskih igara. U pauzama između treninga i utakmica stigla je da se slika gola za ESPN Magazin, učestvuje u televizijskoj emisiji „Ples sa zvezdama“ i izda autobiografiju koja je postala bestseler. Kako se zove neprikosnovena čuvarka mreže ženske fudbalske reprezentacije SAD?

26. Tom rečju nazvana su bar tri dugometražna filma (u jednom je glavnu ulogu tumačila Dru Barimor), bar pet muzičkih albuma, kao i poema Hajnriha Hajnea, inače bez naslova, koja je dobila ovaj naziv kada je iskorišćena za jedno muzičko delo Franca Šuberta. Kako glasi ova nemačka složenica koja označava paranormalnog, sablasnog dvojnika neke žive osobe?

27. Pošto je pobedio na konkursu za obnovu ove čuvene zgrade, čuveni arhitekta Norman Foster hteo je da njenim novim krovom dominira struktura u obliku kišobrana. Ipak, ova ideja je odbačena iz više razloga i na kraju je na krovu izgrađena staklena kupola koja danas čini sastavni deo panorame prestonice u kojoj se nalazi. O kojoj zgradi je reč?

28. Kako glasi engleski neologizam koji označava praksu čestih selidbi iz kuće u kuću i spavanja na najrazličitijim površinama, po kome je nazvan popularni „hospitaliti“ vebsajt za dobrovoljno pružanje besplatnog kućnog smeštaja turistima, čije je sedište u San Francisku i koji po poslednjim statistikama ima oko 5,5 miliona registrovanih korisnika širom sveta?

29. On je najuspešniji kapiten u istoriji kriket reprezentacije Pakistana, koju je predvodio do njene jedine titule svetskog šampiona 1992. godine, a od 2010. godine član je ICC Kriket kuće slavnih. Ipak, u poslednje vreme je u svetu mnogo poznatiji kao jedna od vodećih političkih figura svoje zemlje i predsednik stranke Pakistan Tehrek-e-Insaf (Pakistanski pokret za pravdu) na čijem je čelu već 15 godina. Kako se zove ova zanimljiva ličnost, čija je bivša supruga posle razvoda bila u medijski veoma zastupljenoj vezi sa engleskim glumcem Hjuom Grantom?

30. Njeno ime potiče od arapskog glagola „mleti“. Kako se u bliskoistočnoj ishrani zove pasta čiji je glavni sastojak seme susama, može se koristiti kao preliv kod jela poput šavarme i kebaba ili kao bitan deo specijaliteta kao što su humus, baba ganuš i alva, a njena iranska varijanta zove se ardeh?